Kι όμως η Γη ΔΕΝ κινείται

Γράμμα από το Ληξούρι: Αναγνώστης Λασκαράτος

Kύριε Ροΐδη,
Με το πρόσφατο δημοσίευμά σας για τον Δαρβίνο και την εκτεταμένη συζήτηση που επακολούθησε με τη συμμετοχή εκλεκτών ορθόδοξων Απολογητών (Θ.Β.κλπ), επαναφέρατε το πάντα επίκαιρο θέμα της σύγκρουσης της Εκκλησίας με την Επιστήμη. Στο θέμα της καταγωγής του ανθρώπου η Ορθοδοξία (ορθώς) διατείνεται πως δεν υπήρξε ποτέ ο άνθρωπος του Νεάντερταλ (όσο κι αν πολλοί σεβάσμιοι ασκηταί της του μοιάζουν). Τα ανθρωπολογικά ευρήματα είναι δαιμονικά κατασκευάσματα, αφού οι πρώτοι άνθρωποι Αδάμ και Εύα κατασκευάστηκαν από λάσπη την 6η ημέρα της Δημιουργίας εξ αρχής με την μορφή που έχουμε σήμερα κατ’ εικόνα του Θεού και μάλιστα με δυνατότητα εκφοράς λόγου τέτοια που να μιλούν και με το κακό φίδι (Στα Μίκυ Μάους και στην Βίβλο μιλούν και τα ζώα), πράγμα που μέχρι σήμερα πληρώνουμε κουβαλώντας το αμάρτημα της γιαγιάς Εύας. Ο Αμερικανός ορθόδοξος Δημιουργιστής καλόγερος Σεραφείμ Ρόουζ (υποψήφιος για αγιοποίηση) παραδέχεται (δυστυχώς) πως «Η μοντέρνα επιστήμη, γνωρίζει περισσότερα από τους Πατέρες, που θα μπορούσαν εύκολα να κάνουν λάθος, πάνω σε επιστημονικά δεδομένα». (Αλληλογραφία του με τον Ορθόδοξο Εξελικτή γιατρό Αλέξανδρο Καλόμοιρο που στις «6 αυγές» του, για να προλάβει την επελαύνουσα δαρβινική θεωρία, προσπάθησε να συμβιβάσει τη Γένεση με την Εξέλιξη). Πολλοί ορθόδοξοι συμβατιστές όπως ο επίσκοπος Αλέξανδρος (Mileant) του Μπουένος Άϊρες («On the Appearance«), προσπαθούν να στριμώξουν τη Βίβλο στην θεωρία της Εξέλιξης πριν επέλθει το μοιραίο. Τους αποκηρύσσομε μετά βδελυγμίας και προσθέτουμε: Ένα άλλο ζήτημα στο οποίο η Επιστήμη έχει κάνει φοβερό λάθος (θα αποδειχθεί την Ημέρα της Κρίσεως) είναι αυτό της περιστροφής της Γης.

Στήτω ο Ήλιος κατά Γαβαών…
Aν η Γη κινείται, αυτό σημαίνει πως Π.Διαθήκη, όπως τουλάχιστον την ερμήνευσαν επίμονα και ομόφωνα μέχρι και τον 19ο αιώνα άγιοι και θεοφώτιστοι Πατέρες δεν είναι θεόπνευστη. Μια τέτοια παραδοχή όμως τινάζει στον αέρα το θεμέλιο της Ορθόδοξης Πίστης. Αυτό θα έπρεπε να έχει συμβεί ήδη από τον 20ο αιώνα, όταν τα πορίσματα της Επιστήμης έγιναν κτήμα των λαών, αλλά η Ορθοδοξία που μέχρι τότε διατεινόταν πως η Γη είναι ακίνητη, δεν βγήκε όπως ο πάπας να ανακαλέσει, ούτε της ζητήθηκε κάτι τέτοιο, απλώς το θέμα αποσιωπήθηκε. Την λήθη ευνοήσε και το περιβάλλον της Ανατολής όπου (με εξαίρεση τις κομμουνιστικές χώρες) δεν αναπτύχθηκε ποτέ οργανωμένο αντικληρικαλιστικό κίνημα όπως έγινε στη Δύση. Ασφαλώς αν κάποιος θεολόγος ερωτηθεί σήμερα, θα μας πει πως οι φράσεις της Π.Διαθήκης είναι συμβολικές και πως η Εκκλησία δεν επλανήθη απλώς επλανήθηκαν μεμονωμένοι λειτουργοί της, που όσο ψηλά κι αν βρίσκονταν δεν εκπροσωπούσαν την επίσημη άποψή της, η οποία δεν εκφράστηκε ποτέ. Οι εκπρόσωποι του Δημιουργού δεν ξέρουν τίποτα για την Δημιουργία. Ίσως μάλιστα να επικαλεστούν και ιερείς τους που σπούδασαν στην αιρετική και άθεη Δύση, που τόλμησαν να πουν πως η Γη κινείται και υπέστησαν γι’αυτό επίθεση από την εκκλησιαστική ηγεσία. Η Εκκλησία έχει το μοναδικό προνόμιο να επικαλείται και τα θύματά της, να κάνει μνημόσυνα με ξένα κόλλυβα. Ο ζάπλουτος πάπας αγιοποιεί τον ρακένδυτο φτωχούλη της Ασίζης για άλλοθι. .

Ο Μ.Ι.Γεδεών, Μέγας Χαρτοφύλακας και Χρονογράφος της Μεγάλης Εκκλησίας, άνθρωπος συντηρητικός μεν αλλά ειλικρινής, γνώστης των σκοτεινών εκκλησιαστικών μηχανισμών αλλά έντιμος ερευνητής αρχείων του οικουμενικού πατριαρχείου, από απολογητής του μετατρέπεται άθελά του σε μοχλό αποκάλυψης μιας ζοφερής πραγματικότητας. Aποδίδοντας την εχθρότητα του λαού και της Εκκλησίας κατά των επιστημών στην αποκήρυξη από τον πατριάρχη Παϊσιο το 1744 της στοάς των ελευθέρων τεκτόνων του Γαλατά, τους οποίους ο μοναχός Καισάριος Δαπόντες αποκαλούσε «κονιάτας» (=σοβατζήδες), συμπεραίνει. «Έκτοτε παρά τώ καθ’ημάς λαώ, εγεννήθη η ιδέα ότι οι σοφοί και λόγιοι, οίοι ήσαν οι ούτως αποκηρυχθέντες ως άθεοι, εισίν όλοι ασεβείς και κατά των επιστημόνων εν γένει ηγέρθη διωγμός ως τοιούτων». Ο Γεδεών ομολογεί ότι τα ίδια συνέβαιναν και στους βυζαντινούς χρόνους: «να νομίζη τους τοιούτους του πολιτισμού μύστας ο λαός, πνεύματα δραπετεύσαντα εκ της κολάσεως και υιούς του διαβόλου».

Η Π.Διαθήκη ήταν σαφής «Και γαρ εστερέωσε την οικουμένην ήτις ου σαλευθήσεται» (Ψαλμός 92,1). Ασάλευτη λοιπόν η Οικουμένη, δηλαδή η Γη, αλλά κινούμενος ο Ήλιος: «Στήτω ο Ήλιος κατά Γαβαών…» («Ιησούς του Ναυή»). Αλλά πέρα από τη στενή έστω ερμηνεία Γραφικών χωρίων, πως ήταν δυνατόν το μυαλό ενός Θεολόγου να χωρέσει το πως η Γη, που ήταν το κέντρο της Δημιουργίας και κατοικία της εικόνας του Θεού, μπορούσε να είναι δορυφόρος του Ήλιου; Σε πείσμα όμως της ορθής πίστης, έχει και η Ανατολή τους μικρούς Γαλιλαίους της. Ο ιερέας Βενιαμίν ο Λέσβιος κλήθηκε από το πατριαρχείο σε απολογία επειδή δίδασκε πως η Γη κινείται. Το 1805, ο απαίδευτος πατριάρχης Καλλίνικος ο Ε΄, ξεσηκωμένος από αναφορές του αγ.Αθανάσιου Πάριου, του Μεγάλου Ιεροκήρυκα του θρόνου Δωρόθεου Βουλησμά και των μοναχών Σαμουήλ και Ιακώβου, συγκάλεσε Σύνοδο από 7 αρχιερείς, η οποία βασισμένη σε τετράδια μαθητών που υπεξαίρεσε ο άγιος Αθανάσιος, σε γράμμα της προς τους κατοίκους των Κυδωνιών στην σχολή των οποίων δίδασκε ο Βενιαμίν, τον καλούσε να ομολογήσει εγγράφως την πλάνη του, απειλώντας τον με απομάκρυνση από την θέση του. Ο Βενιαμίν, προσποιήθηκε πως αντιλήφθηκε την εναντίον του κατηγορία ως δογματισμό υπέρ των πορισμάτων της Φυσικής, πράγμα που απέρριψε εύκολα γράφοντας μια διφορούμενη κοινοτοπία: «άπασαι αι της Φυσικής έννοιαι…ουκ εισίν έτερον τι ει μή απλή πιθανολογία» (Α.Αγγέλου «Των Φώτων»-1988). Δεν πρόκειται για τυχαίο συμβάν, προηγήθηκαν πολλά παρόμοια. Ο Νικηφόρος Θεοτόκης το 1766 στην Φυσική του αναφέρει το σύστημα του Κοπέρνικου. Τo έσκασε νύχτα από το σχολείο του Ιασίου όπου δίδασκε, και αργότερα μεταστράφηκε στην συντήρηση. Το 1781 ο διάκος Ιώσηπος Μοισιόδακας εκθέτει τις απόψεις του Ηλιοκεντρικού συστήματος, αλλά αποφεύγει να το υιοθετήσει, φοβούμενος τις αντιδράσεις, έχοντας κι αυτός την πικρή εμπειρία του διωγμού του το 1777 από τη Σχολή του Ιασίου. Ο Κοδρικάς που το 1794 μετέφρασε το «De la pluralite des mondes» του εκλαϊκευτή της Επιστήμης Fontenelle όπου ο συγγραφέας υπερασπίζεται τον οπαδό του ηλιοκεντρισμού Κοπέρνικο, είδε το βιβλίο του να καταδικάζεται από την Εκκλησία. Το 1797 ο καθηγητής της πατριαρχικής Σχολής Σέργιος Μακραίος δημοσίευσε το βαρύγδουπο «Τρόπαιον της Ελλαδικής πανοπλίας κατά των οπαδών του Κοπέρνικου». Ο γεωγράφος πατριάρχης Ιεροσολύμων Χρύσανθος Νοταράς (΄Εμπορος συγχωροχαρτιών που κληρονόμησε τον πατριαρχικό θρόνο από το θείο του Δοσίθεο: «Στέλλομεν…….είκοσι συγχωροχάρτια,…» -Πρακτ.Β’ Διεθ. Συνεδ. Πελοπον. Σπουδών, τ. Γ’, Αθ. 1981-1982, σ. 290) παρ’όλο που είχε σοβαρές αστρονομικές γνώσεις, υποτάσσει την αλήθεια στην θρησκευτική σκοπιμότητα, είτε συνειδητά είτε τυφλωμένος από την πίστη του και γράφει στην «Εισαγωγή εις τα Γεωγραφικά και Σφαιρικά»-Παρίσι 1716: «..η Γη …είναι αληθινόν…να είναι…Κέντρον του Παντός….χρεία είναι να αποδειχθή, ότι είναι και ακίνητος…πως είναι και ακίνητος δείκνυται πρώτον από την Θείαν Γραφήν». Οπαδός του γεωκεντρικού συστήματος ήταν και ο λόγιος μητροπολίτης Αθηνών Μελέτιος, όπως προκύπτει από την ανέκδοτη «Επιτομή της Αστρονομίας» («η Γη….ουδεμίαν κίνησιν ποιείται») και την «Γεωγραφία» του (1728). Ακόμη και ένας εκπρόσωπος του Διαφωτισμού ο φιλόσοφος Βικέντιος Δαμοδός (18ος αι.), μη μπορώντας να ξεπεράσει την ιδιότητα του ορθόδοξου θεολόγου υποστηρίζει το συμβιβαστικό σύστημα του Tycho Brahe, (16ος αι.) επειδή «συμφωνεί τη θεία γραφή». Ο Μπράχε ήθελε στάσιμη τη Γη και τον Ήλιο να περιφέρεται γύρω της, αλλά δεχόταν πως οι υπόλοιποι πλανήτες περιφέρονταν γύρω απ’ τον Ήλιο. Ο αρχιεπίσκοπος Ευγένιος Βούλγαρις, αν και αντιλαμβάνεται ότι ο Κοπέρνικος έχει δίκιο, απορρίπτει το σύστημά του επειδή «αντίκειται ταις ιεραίς σελίσιν». Ο αγ.Αθανάσιος ο Πάριος, στην «Αντιφώνησή» του, γράφει πως οι επιστήμες είναι μάταιες, η «επιθυμία του μανθάνειν» είναι «τυραννική» αφού «αναγκάζει τον άνθρωπον να αναβή και είς τους πλανήτας». Ο μοναχός Κύριλλος Λαυριώτης ο Πατρεύς, επιτίθεται στον ιερέα Άνθιμο Γαζή που «τόσον ερρόφησε την αθεϊαν της πολυκοσμίας», ώστε τόλμησε να αναφέρει σε κάποια υποσημείωση της «Γραμματικής των Φιλοσοφικών Επιστημών», τους «νοήσαντας την ακινησίαν του ηλίου». (Γ.Καράς Οι θετικές επιστήμες στον ελλ. Χώρο. Εκδ.Δ.Ι.Ζαχαρόπουλος-1991). Στον δάσκαλο ιερέα του Τύρναβου Ιωάννη Δημητριάδη Πέζαρο (1806), που στη Σχολή του («Ελληνομουσείον») δίδασκε Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Φιλοσοφία ενώ ήταν και οπαδός του ηλιοκεντρικού συστήματος, απαγορεύτηκε από τον Λαρίσης Ραφαήλ το 1805, το κήρυγμα στον ναό.

Ίσως μερικοί αντιτάξουν: Μπορεί η ηγεσία της Εκκλησίας να ήταν σκοταδιστική, υπήρχαν όμως φωτισμένοι ιερείς, έστω και στα υπόγεια της ηγετικής πυραμίδας. Η ιερωσύνη προσέφερε την οικονομική δυνατότητα και την επαγγελματική αποκατάσταση για να σπουδάσει ένα φτωχόπαιδο στη Δύση. Ο Κούμας επισημαίνει την κατηγορία των «πεπαιδευμένων», «οίτινες διά τους πατριαρχικούς μισθούς εσυνάζοντο εις την Κωνσταντινούπολιν διά να αναλάβωσιν κληρικού αξίαν» («Ιστορία ανθρωπίνων πράξεων», τ.ΙΒ΄). Για πολλούς αυτό σηματοδότησε τις μετέπειτα περιπέτειές τους με την Εκκλησία, για μερικούς μάλιστα, όπως τον διάκο οπαδό του Βολταίρου Ιώσηπο Μοισιόδακα, διερωτάται κανείς αν δεν ένιωθαν το ράσο σαν φυλακή. Είχαν να αντιμετωπίσουν αγροίκους δεσποτάδες όπως τους περιγράφει ο Ανώνυμος ο Έλλην: «Ο πατριάρχης αφού ηξεύρει να αναγνώση δυο κατεβατά από το ψαλτήριον του Δαβίδ, κρίνεται άξιος τοιαύτης αρχής από την Σύνοδον, αυτή δε ηξεύρει να αναγνώση περισσότερον από αυτόν και τας Πράξεις των Αποστόλων». Ο Κων.Κούμας αποκαλύπτει: » Γράμματα με βαρβαρικήν σύνταξιν, με ανορθογραφίαν απίθανον και εις αυτάς των μητροπολιτών τας υπογραφάς…αι υπογραφαί μητροπολιτών, επισκόπων και κληρικών μαρτυρούν την προκοπήν των υπογραψάντων…….». Ο λόγιος Χριστόδουλος Παμπλέκης, αντιμετώπισε τις κατηγορίες του Πλαταμώνος Διονυσίου, ο οποίος έγραψε και υβριστική σάτιρα κατά του σοφού δασκάλου «Ακολουθία ετεροφθάλμου και αντιχρίστου Χριστόδουλου του εξ Ακαρνανίας». Ακόμη και ο δάσκαλός του, ο Ευγένιος Βούλγαρης, υποχρεώθηκε να τον αποκηρύξει, αποκαλώντας το βιβλίο του «Περί φιλοσόφου» (Βιέννη-1786) που περιείχε την Νευτώνεια αντίληψη του κόσμου, «συμπίλημα αποτρόπαιων βιβλιαρίων».Ο πατριάρχης Νεόφυτος, τον αφόρισε το 1793.

Ο Ηρακλείδης ο Ποντικός τον 4ο π.Χ αι. και ο Αρίσταρχος ο Σάμιος, τον 3ο π.Χ. αι. εισηγήθηκαν το ηλιοκεντρικό σύστημα και την περιστροφή της γης περί τον άξονά της και γύρω από τον ήλιο, οι Δικαίαρχος και Ερατοσθένης μέτρησαν την διάμετρό της, ενώ ο Ίππαρχος υπολόγιζε τις αποστάσεις της από τα αστέρια. Ο Αριστοτέλης πρόσφερε το λογικό επιχείρημα πως η Γη είναι σφαιρική αφού στην έκλειψη της Σελήνης, η Γη της ρίχνει την καμπύλη σκιά της. Η Ζ΄ Οικ. Σύνοδος όμως φρόντισε να καταραστεί «την μωράν των έξωθεν φιλοσόφων λεγομένην σοφίαν»: «Τοις λέγουσιν ότι οι των Ελλήνων σοφοί………κρείττονες εισί…των ευσεβών…ορθοδόξων ανδρών…ανάθεμα τρίς».
Έτσι λοιπόν στην απέναντι χριστιανική όχθη, ο απολογητής Θεόφιλος Αντιόχειας κατηγορεί τους συγγραφείς που από άγνοια που «βούλονται τον κόσμον σφαιροειδή λέγειν» («Προς Αυτόλυκον», Βιβλ.Β΄, 32). Ο μοναχός Κοσμάς Ινδικοπλεύστης τον 6ο μ.Χ αιώνα γράφει στην «Χριστιανική Κοσμογραφία» του πως η Γη είναι επίπεδη και τετράγωνη περιβαλλόμενη από τείχη που σμίγουν και φτιάγνουν τον ουρανό, ενώ η Κόλαση τοποθετείται «κάτω περι την γην». Ο Κοσμάς, μεταφράστηκε και επηρέασε τους Σλάβους ορθόδοξους αλλά και τον Σύρο άγιο Ιωάννη Δαμασκηνό στα «Ιερά παράλληλα» (8ος αι.). Είχε προηγηθεί ο απολογητής Λακτάντιος (4ος αι.) που κοροϊδεύει όσους πιστεύουν στην σφαιρικότητα της Γης, την θεωρεί επίπεδη, και προκαλεί την ειρωνία του Κοπέρνικου στο «De revolutionibus orbium coelestium»-1543. Οι αστείες απόψεις των δυο ανδρών βασιζόντουσαν στον Ησαϊα 40-22, όπου αναφέρεται «…επί τον κύκλον της Γης» και όπως όλοι ξέρουν ο κύκλος είναι επίπεδος. Σύγχρονοι απολογητές του Χριστιανισμού, βλέπουν στον «κύκλο» την περιστροφή της Γης, αλλά δεν μας εξηγούν γιατί ούτε ένας φωτισμένος πατέρας δεν έδωσε αυτήν την ερμηνεία. Στην ουσία δεν υπάρχει πάντα σοβαρή σχέση της χριστιανικής Γεωγραφίας με τη λογική, τουλάχιστον στα σημεία που διασταυρώνεται με την Αγία Γραφή. Για παράδειγμα μερικοί συγγραφείς όπως ο Ινδικοπλεύστης και ο Φιλοστόργιος στην «Εκκλησιαστική Ιστορία» (III,10), σε απόσπασμα που διέσωσε ο αγ. Φώτιος, θεωρούσαν πως ο Νείλος, είναι ο βιβλικός Γαιών, που πηγάζει από τον Παράδεισο (βλ. παρακάτω Εικ. χάρτη).

Ο Βασίλειος στην «Εξαήμερο» δίνει τη χαριστική βολή στο θέμα της αλληγορίας, στην κουτοπόνηρη δηλαδή μέθοδο βάσει της οποίας σήμερα η Εκκλησία ερμηνεύει τη Βίβλο, προσπαθώντας να μπαλώσει μέσω υποτιθέμενων συμβολισμών τους κραυγαλέους μύθους της, όπως π.χ. το χτίσιμο του κόσμου σε 6 ημέρες που δήθεν είναι αιώνες κλπ. Απορρίπτει κάθε μεταφορική ερμηνεία (όπως αυτές που έκανε στη Γένεση ο Ιουδαίος ελληνιστής Φίλων ο Αλεξανδρεύς που προσπαθούσε να συμβιβάσει τη Βίβλο με την ελληνική Φιλοσοφία) και δηλώνει: “Εγώ δε χόρτον ακούσας χόρτον νοώ, και φυτόν και ιχθύν και θηρίον και κτήνος, πάντα ως είρηται, ούτως εκδέχομαι”. Για το θέμα του σχήματος της Γης, μένει πιστός στην αντίληψή του πως δεν μπορεί ο άνθρωπος να γνωρίζει ούτε χρειάζεται να ερευνά διότι αν και πολλοί υποστήριξαν για την γή, ότι είναι σφαίρα ή κύλινδρος, ή δίσκος κλπ εν τούτοις ο Μωϋσής δεν είπε τίποτα για το σχήμα “ου παρά τούτο προαχθήσομαι ατιμοτέραν ειπείν την ημετέραν κοσμοποιίαν, επειδή ουδέν περί σχημάτων ο του Θεού θεράπων Μωϋσής διελέχθη”. Όσα γράφει ο Αγιοβασίλης στηρίζονται αποκλειστικά στις γνώσεις της εποχής του τις οποίες άριστα κατέχει και τις οποίες προσπαθεί να απαξιώσει ή να συγκεράσει αν γίνεται με αυτές της Βίβλου. Καμία θεία φώτιση δεν τον οδηγεί, αντίθετα η δουλεία της πίστης του τον εμποδίζει να προχωρήσει αξιοποιώντας τις γνώσεις του σε απροκατάληπτη έρευνα διατυπώνοντας προσωπικές του σκέψεις, υποθέσεις κλπ.
Είναι λοιπόν φυσικό το πατριαρχείο και οι κηφήνες αυλικοί του, οπαδοί κάθε ακινησίας σωματικής και πνευματικής και θιασώτες των δυνάμεων της κοινωνικής αδράνειας, να βγάζουν σπυράκια όταν άκουγαν για περιστροφή της γης. Ίσως η αιτία να είναι αυτή που δίνει ο Κοραής: «….φοβούνται μην η περιστροφή της σφαίρας….ανατρέψη την οποίαν αναξίως έλαβαν υπόληψιν». Το Βατικανό αναγνώρισε πρόσφατα (Ιωάννης Παύλος Β΄ ) πως η Γη κινείται. Κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία εγκαθιστά το 1981 στην Αριζόνα, τηλεσκόπιο προχωρημένης τεχνολογίας. Το οικουμενικό πατριαρχείο σφυρίζει αδιάφορα. Απευθύνεται σε πολύ καλόβολο κοινό. Οι δικές του περιπέτειες με την γήϊνη σφαίρα δεν είναι ευρύτερα γνωστές. Στα σχολικά μας βιβλία δεν υπάρχει ούτε νύξη. Η ομερτά έχει ρίξει πέπλο λήθης….