Η διδασκαλία της Εξέλιξης (5): η επιστολή που δεν στάλθηκε ποτέ

Παρά τις διαβεβαιώσεις του ότι στόχος του υπουργείου ήταν να «διδάσκονται και να βιώνουν οι νέοι μας την ορθόδοξη πίστη και ζωή», η Ιερά Σύνοδος επανήλθε δριμύτερη με το υπ’ αρ. 648/19/2/1985 υπόμνημά της, ζητώντας ρητά «να καθαρθεί» ή «να αποσυρθεί» το βιβλίο, το οποίο σημειωτέον είχε ήδη υποστεί κάποια πρώτα «στρογγυλέματα». Αυτή τη φορά, δεν άντεξε άλλο ο κ. Κακλαμάνης, είδε ότι με τα καλοπιάσματα δεν γίνεται τίποτα, και τους αποκαλεί κακόπιστους κριτές του βιβλίου και πέρασε σε μια πιο ευθεία αντιπαράθεση με την Ιεραρχία. Θύμιζε ακόμη ότι θέσεις παρόμοιες με του Σταυριανού είχαν υποστηριχθεί και σε σχολικό βιβλίο βιολογίας του 1970, γραμμένο από στέλεχος του «Σωτήρα». «Γιατί τότε δεν διαμαρτυρήθηκε κανένας;», ακολουθούσε η ρητορική ερώτηση. «Αλλά τότε στόλιζε το βιβλίο εκείνο το όρνιο της 21ης Απριλίου. Τότε όλα ήταν χριστιανικά, τώρα όλα έγιναν αντίχριστα».

Η θαρραλέα υπουργική απάντηση δημοσιεύεται μαζί με όλη τη σχετική αλληλογραφία στο βιβλίο του εκπαιδευτικού Αθανάσιου Νίκα, συντονιστή τότε της Επιτροπής Μελέτης Εκκλησιαστικών Θεμάτων («Εκκλησία και Παιδεία», 1991). Από το ίδιο βιβλίο πληροφορούμαστε μια ακόμη πιο ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια:

με εντολή Κακλαμάνη, η επιστολή δεν στάλθηκε ποτέ στους άγιους αποδέκτες της.

– ΤΕΛΟΣ –

Ένας Επίλογος παρμένος από τον iospress.gr…

ΔΑΡΒΙΝΟΣ. Ο καημένος ο εισηγητής της θεωρίας της εξέλιξης που έχει συγκεντρώσει τα πυρά του χριστιανικού φονταμενταλισμού επί δύο αιώνες, δήλωνε θρήσκος μέχρι το 1859 που εκδόθηκε το περίφημο «Η καταγωγή των ειδών». Οταν μάλιστα πέθανε, το 1882, η ταφή του έγινε με εθνικές τιμές στο Ουέστμίνστερ. Ομως, όπως αποδεικνύουν οι σημειώσεις και το ημερολόγιό του, ποτέ δεν διανοήθηκε να προδώσει την επιστήμη για λόγους θρησκευτικούς. Ηδη το 1838 έγραφε: «Υπάρχει βέβαια ένα χάσμα μεταξύ ανθρώπου και ζώων, αλλά ποτέ δεν θα παραδεχτώ ότι ο άνθρωπος έχει διαφορετική καταγωγή από εκείνα.»

ΠΑΠΑΣ. Η καθολική εκκλησία, μετά από πολλές περιπέτειες αποφάσισε πολύ πρόσφατα να αφήσει τον Δαρβίνο στην ησυχία του. Ο πάπας Ιωάννης-Παύλος Β’ παραδέχτηκε τον Οκτώβριο του 1996 ότι «οι νεότερες διαπιστώσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η θεωρία της εξέλιξης είναι κάτι περισσότερο από απλή υπόθεση». Φρόντισε βέβαια στην ίδια εγκύκλιο να αντιταχθεί στην «υλιστική ανάγνωση της θεωρίας». Το πρώτο βήμα είχε συντελεστεί το 1950, όταν ο πάπας Πίος ΙΒ’ στην εγκύκλιό του Humani Generis είχε χαρακτηρίσει τη θεωρία της εξέλιξης ως «μια σοβαρή υπόθεση εργασίας».

ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΣ. Στην προπαγανδιστική μπροσούρα του «Ο άνθρωπος από τον πίθηκο;» ο μητροπολίτης Καλλίνικος επικαλείται τη γνώμη του Αμερικανού Duane Gish και τον εμφανίζει ως διδάκτορα βιοχημείας. Λησμονεί όμως να προσθέσει ότι ο Gish είναι ο αναπληρωτής πρόεδρος του «Ινστιτούτου Ερευνας της Δημιουργίας», δηλαδή επικεφαλής της οργάνωσης των «δημιουργιστών» στις ΗΠΑ και χρηματοδότης όλων όσοι υποστηρίζουν ότι η Βίβλος μπορεί να διαβαστεί και ως επιστημονικό πόνημα φυσικής ιστορίας.

ΝΩΕ. Ο πονοκέφαλος των «δημιουργιστών» είναι, μεταξύ άλλων, να δώσουν και μια πιστευτή διάσταση στην ιστορία της Κιβωτού. Εφόσον αντιλαμβάνονται τον Κατακλυσμό ως ιστορικό γεγονός, σπάνε το κεφάλι τους να εξηγήσουν πώς βρέθηκε χώρος στο ίδιο πλεούμενο για όλα τα ζωντανά της γης. Οι Γερμανοί «δημιουργιστές» υποχρεώθηκαν να συμβιβαστούν με «ολίγη εξέλιξη». Υποστηρίζουν ότι υπάρχει «μικροεξέλιξη», δηλαδή ότι τα είδη εξελίσσονται σε πολύπλοκες παραλλαγές από πολύ λίγα «βασικά» και αμετάβλητα.

ΚΑΝΤΙΩΤΗΣ. Χαρακτηριστική για τον διπλό λόγο της Ιεραρχίας απέναντι στα μείζονα επιστημονικά ζητήματα είναι η εγκύκλιος που απηύθυνε ο τότε μητροπολίτης Φλωρίνης Καντιώτης το 1985, με αφορμή τη διαμάχη για το βιβλίο του Σταυριανού και τη θεωρία του Δαρβίνου. Από τη μια μεριά, ο φονταμενταλιστής μητροπολίτης νουθετεί τους επιστήμονες, κάνοντας χρήση «ορθολογικών» επιχειρημάτων της διεθνούς των δημιουργιστών: «Επειδή πιπιλίζετε την καραμέλα της λεγομένης εξελίξεως και πιστεύετε αυτής σαν αναντίρρητη επιστημονική αλήθεια, θα θέλαμε να σας ρωτήσουμε: Γνωρίζετε τι πάνω στο θέμα αυτό απεφάνθησαν διαπρεπείς επιστήμονες, βιολόγοι, γενετισταί, εμβρυολόγοι, γεωλόγοι, παλαιοντολόγοι στο Συνέδριο του Σικάγου το 1980 και στο Συνέδριο του Λίβερπουλ το 1982; Αν δεν γνωρίζετε, σας πληροφορούμε, ότι οι επιστήμονες αυτοί απεφάνθησαν, ότι διά της επιστημονικής οδού δεν έχει εξακριβωθεί ακόμη ο τρόπος της προελεύσεως του ανθρώπου. Η θεωρία της εξελίξεως καταδικάζεται, και τα διάφορα γενεαλογικά δένδρα, αποκυήματα της φαντασίας ορισμένων που τα υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα, πρέπει να φύγουν από τα διδακτικά βιβλία». Ο Καντιώτης προτείνει, μάλιστα, και σχετική χριστιανική βιβλιογραφία. Από την άλλη μεριά, στην ίδια εγκύκλιο αναφέρεται με άλλο τρόπο στους πιστούς: «Αγαπητοί μας χριστιανοί, άνδρες, γυναίκες, μαθηταί, μαθήτριες! Μη δίνετε σημασία στους κρωγμούς των αθέων και των απίστων. Να είσθε βέβαιοι ότι τα υλιστικά των κηρύγματα, όσο κι αν εντυπωσιάζουν εκ πρώτης όψεως, θα σβήσουν σαν πυροτεχνήματα…» (εγκύκλιος 403/13-3-1985).
—
Πηγές:
• Evolution Resources From the National Academies
• US National Center for Science Education
• BerkeleyUniversity
• The Talk Origins Archives
• 1.Physics4u.gr
• 2. Physics4u.gr
• Καθημερινή
• Ιστοσελίδα κ. Θάνου Καψάλη
• Το Βήμα + Physic4u
• http://iospress.gr