Οι Εβραίοι κι ο Αντισημιτισμός στην Ορθόδοξη Ανατολή

«Πάμε κατά Ισραήλ, δηλαδή πάμε κατά διαβόλου»
Χριστόδουλος-12.12.’05

Ένα Γράμμα από το Ληξούρι του Αναγνώστη Λασκαράτου.

Mαρδοχαίος Φριζής είναι ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που έπεσε στο πεδίο της μάχης το 1940. Η πατρίδα τον τίμησε, αλλά απέκλεισε τον γυιό του από την στρατιωτική σχολή που ήθελε να φοιτήσει αφού ήταν όπως και ο πατέρας του Εβραίος στο θρήσκευμα[1].

Οι Εβραίοι θεωρήθηκαν υπεύθυνοι για την Σταύρωση του Χριστού, βάσει της ναζιστικής αρχής της συλλογικής ευθύνης. Με την ίδια λογική οι Αθηναίοι πρέπει να θεωρούνται υπεύθυνοι για το φαρμάκι που ήπιε ο Σωκράτης. Η Ορθόδοξη Εκκλησία μέσω των αγίων πατριαρχών και αυτοκρατόρων κυνήγησε τους Εβραίους, τους οποίους χρησιμοποίησε ως αποδιοπομπαίους τράγους εκτονώνοντας πάνω τους τη λαϊκή δυσαρέσκεια. Από τους πρώτους αντισημίτες ο Aγ. Κωνσταντίνος με γράμμα του προς τις Εκκλησίες διαπιστώνει πως οι Εβραίοι είναι «μέσα στην αχρειότητά τους τυφλοί στην ψυχή» ενώ «έχασαν το μυαλό τους και δεν καθοδηγούνται πιά από τη λογική αλλά άγονται από το αχαλίνωτο πάθος»[2]. Σύμφωνα με τις διατάξεις του «Νομοκανόνα» του Μαλαξού[3], όποιος ασθενής καλεί Εβραίο γιατρό πρέπει να αφορίζεται. Ο Ι. Χρυσόστομος στον «Κατά Ιουδαίων» Λόγο Α΄, τους ονομάζει πόρνους, μέθυσους, ασεβείς, άθλιους, μιαρούς, βέβηλους κ.λ.π. O άγιος αυτός έβαλε γερά θεμέλια στον αντισημιτισμό στους λόγους «Κατά Ιουδαίων». «….Οι Ιουδαίοι αφού έγιναν άχρηστοι για εργασία, έγιναν κατάλληλοι για σφαγή. Γι’ αυτό και ο Χριστός έλεγε: τους εχθρούς μου που δεν θέλησαν να βασιλεύσω φέρτε τους εδώ και κατασφάξτε τους»[4]. Διερωτάται κανείς πως ένας άνθρωπος κάτοχος της κλασικής ελληνικής παιδείας μπορεί να λέει τόσα ψεύδη και να διαπνέεται από τόσο τυφλό μίσος. Οι Εβραίοι σύμφωνα με την αγιοσύνη του είναι «άγρια θηρία», «λάγνοι», «άρπαγες», «ληστές», «δολοφονούν τα παιδιά τους», οι συναγωγές τους είναι «σπηλιά ληστών», «σπίτι διαβόλων». Ο θεός του Χρυσόστομου «μισούσε πάντα τους Εβραίους» και οι πιστοί καλούνται να τους αποφεύγουν. Επί Θεοδοσίου Α΄, οι Ιουδαίοι της Κωνσταντινούπολης έχτισαν μια συναγωγή, με άδεια του ανεκτικού έπαρχου Ονωράτου, ο οποίος «ήν τα των Ελλήνων πρεσβεύων». Ο όχλος την έκαψε. Ο αυτοκράτορας, καταδίκασε τους ενόχους να χτίσουν το κτίριο με δικά τους έξοδα. Ο επίσκοπος Μεδιολάνων άγ. Αμβρόσιος τον έψεξε, λέγοντάς του ότι δεν πρέπει να υπάρχει συναγωγή «εν μέσω πόλεως ευσεβούς». O Θεοδόσιος πείστηκε και απαγόρευσε στους Εβραίους να διατηρούν συναγωγή στην πρωτεύουσα[5]. Ο αυτοκράτορας που παρά την βαρβαρότητά του προσπαθούσε να υπερασπιστεί τους Εβραίους, προσέκρουε στον Aγ. Αμβρόσιο που όπως καυχιέται στις «Επιστολές» του, τον εκφόβιζε. Αυτό απέτρεψε τον Θεοδόσιο από την επιθυμία του να υποχρεώσει τον επίσκοπο να ξαναχτίσει μια πυρπολημένη από καλόγερους το 388 συναγωγή στον Καλλίνικο της Μεσοποταμίας. Το 414 ο Aγ.Κύριλλος πατριάρχης της Αλεξάνδρειας εξαπέλυσε διωγμούς κατά της πολυπληθέστατης (περί τις 200.000, το 1/5 του πληθυσμού) εβραϊκής κοινότητας της πόλης. Το πρώτο αυτό μεγάλο πογκρόμ της ιστορίας, ανάγκασε τον διοικητή της Αιγύπτου Ορέστη να παρέμβει. Έχοντας την υποστήριξη του παλατιού, ο άγιος προκάλεσε διαδήλωση των μοναχών οι οποίοι λιθοβόλησαν τον Ορέστη. Διώκτης των Εβραίων ήταν και ο όσιος Νίκων της Σπάρτης (10ος αι.), για την βάρβαρη δράση του οποίου δεν έχει υπάρξει από την μεριά της Εκκλησίας που τον τιμά σε τοπικό ιδίως επίπεδο προκλητικά, ίχνος κριτικής και αυτοκριτικής.

Ο βυζαντινός αντισημιτισμός εξαπλώθηκε σαν πανούκλα σ’ όλον τον ορθόδοξο κόσμο. Στα μισά του 14ου αιώνα ο τσάρος της Βουλγαρίας Ιωάννης Αλέξανδρος, ξεφορτώθηκε την γυναίκα του με την μέθοδο του υποχρεωτικού εγκλεισμού της σε μοναστήρι για να παντρευτεί μια Εβραιοπούλα η οποία προηγουμένως βαπτίστηκε. Η εβραϊκή κοινότητα αναθάρρησε, αλλά ο μονάρχης φρόντισε να καθησυχάσει την Εκκλησία συγκαλώντας Σύνοδο, που απείλησε με αφορισμό όσους επηρεάζονταν από την διδασκαλία των Εβραίων. Ο τσάρος καταδίκασε τρεις Εβραίους σε θάνατο. Ένας από αυτούς βαπτίστηκε και γλίτωσε την ζωή του. Ο δεύτερος σκοτώθηκε επί τόπου από τον εξαγριωμένο όχλο, που ακρωτηρίασε και τον τρίτο κόβοντάς του γλώσσα, χείλη και αυτιά[7].

Οι περιπέτειες των Εβραίων συνεχίστηκαν στο ρωσοορθόδοξο κόσμο Η ρωσική Εκκλησία οργάνωνε κυρίως τα Χριστούγεννα και το Πάσχα αιματηρά «πογκρόμ» με την βοήθεια της φοβερής αστυνομίας Οχράνα και των παρακρατικών «Mαύρων Eκατονταρχιών». Ο κινηματογράφος εμπνεύστηκε από τα πογκρόμ τον «Άνθρωπο από το Κίεβο» και τον «Βιολιστή στη στέγη«. Τον Ιούλιο του 1821, μετά την κηδεία του πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, οι Έλληνες της Οδησσού, εξοργισμένοι από τον υποτιθέμενο εβραϊκό δάχτυλο που αναμίχθηκε στην εξόντωση του πατριάρχη, με την υποστήριξη των ρωσικών αρχών προκάλεσαν επεισόδια σε βάρος των Εβραίων, τα οποία περιγράφει ο Κάρπος Παπαδόπουλος στο «Απάνθισμα του ιστορικού αγώνος των Ελλήνων». Το ίδιο συνέβη εκεί και το Πάσχα του 1859, από Έλληνες ναύτες και κατοίκους. Από το 1827 εφαρμόστηκε ο υποχρεωτικό βαπτισμός των νεαρών Εβραίων που υπηρετούσαν την στρατιωτική τους θητεία, διαδικασία που επεκτάθηκε και στους Τάταρους μέχρι τα μισά του αιώνα. Το 1881 απαγορεύτηκε στους Εβραίους να ασκούν κάποια επαγγέλματα. Το 1882 οργανώθηκε η σφαγή του Νιζνί Νόβγκοροντ. Το 1891 χιλιάδες Εβραίοι της Μόσχας υποχρεώθηκαν να ξεσπιτωθούν. Το Πάσχα του 1903 ο Μεγάλος Δούκας Νικόλαος, θείος του τσάρου αγίου Νικόλαου Ρωμανώφ, εξαπέλυσε με τις ευλογίες του ανιψιού του στο πολωνικό έδαφος λουτρό αίματος κατά των Εβραίων με σφαγές, ομαδικές εκτελέσεις, λεηλασίες και εκτοπίσεις. Οι φανατικοί έφτασαν να αρνούνται στους ρωσοεβραίους τραυματίες, ακόμη και στους παρασημοφορημένους ήρωες, περίθαλψη στα νοσοκομεία της Πετρούπολης. Το 1905 στο Κισινέβ, έγινε πογκρόμ με 50 Εβραίους νεκρούς και 400 τραυματίες. Όπως γράφει ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας Τζων Ρηντ: «Για χίλια χρόνια οι Ρώσοι και η Εκκλησία τους είχαν κάνει ότι μπορούσαν για να εξολοθρεύσουν τους Εβραίους…»[8]. Αλλά και στη Ρουμανία, οι πιστοί χριστιανοί χωρικοί και εργάτες «Λεγεωνάριοι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ» της μετέπειτα «Σιδηράς Φρουράς» του φανατικού ορθόδοξου χριστιανού φονιά Κοντρεάνου, δολοφονούσαν συστηματικά Ρουμανοεβραίους. Επίλεκτο στέλεχός τους και ο ιερέας Ίον Δημητρέσκου Μπόρσα, που πολέμησε εθελοντικά στο πλευρό των Ισπανών φαλαγγιτών το 1936. Τραγική ειρωνεία το θέλησε να στραγγαλιστεί το 1938 ο επικίνδυνος Κοντρεάνου σ’ένα δάσος κατά διαταγήν του πρωθυπουργού και πατριάρχη Μύρωνα, με έγκριση του βασιλιά Κάρολου.

Ο κύριος κορμός των Εβραίων της χώρας μας εγκαταστάθηκε εδώ τον 15ο αι. κυνηγημένος από την καθολική Ισπανία, αλλά μικρές κοινότητές τους υπήρχαν εδώ από την αρχαιότητα, το Βυζάντιο και την Ενετοκρατία. Σ’όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι καλόγεροι συντηρούσαν την λαϊκή προκατάληψη κατά των Εβραίων. Ο μοναχός Ευθύμιος στο «Χρονικού του Γαλαξιδιού» (1703) μιλάει για το «παράνομο γένος των Εβραίων». Ο ιερομόναχος Μάξιμος ο Πελοποννήσιος, καταγγέλει για προδοσία το «μισόχριστον των Ιουδαίων γένος…πονηρόν γένος», που «εσούβλισε και ζωντανούς έψησεν, άλλους δε εις πυρκαϊάν κατέκαυσεν, άλλους από κρεάργας εκρέμασε…» από τους επαναστάτες του Τρίκκης Διονυσίου το 1611. Γύρω στα 1760, ο Νεόφυτος Καυσοκαλυβίτης, ο εξ Εβραίων, έγραψε την «Ανατροπήν της θρησκείας των Εβραίων και των εθίμων αυτών», ρίχνοντας λάδι στην φωτιά των λαϊκών δοξασιών. Η λαϊκή φαντασία ήθελε τον ρουφιάνο, τοκογλύφο, αιμοπότη Οβριό, παρόντα στην σκύλευση του απαγχονισμένου πατριάρχη, στην προδοσία του Κοσμά του Αιτωλού, σε ακατανόμαστες τελετουργίες, σε κάθε αντιχριστιανική συνωμοσία. Ο Πουκεβίλ που δεν συμπαθεί το γένος των Εβραίων, αν δεχθούμε την ακρίβεια των περιγραφών του την ώρα που θρηνεί τον απαγχονισμό του Γρηγορίου Ε΄ και το μαρτύριο των Συνοδικών με ύφος συγγραφέως ηθικοπλαστικού αναγνωστικού του Δημοτικού, λέει πως ο ίδιος ο μέγας Βεζύρης διέταξε να παραδοθεί το σκήνωμα «εις Ιουδαίους εκλεγέντας μεταξύ των αχρειέστατων και μάλλον διεφθαρμένων Ισραηλιτών της Κωνσταντινουπόλεως». Όχι δηλαδή η εβραϊκή κοινότητα αλλά τα αγοραία μέλη της, όμοια με τα οποία μπορεί κανείς να βρει παντού, φέρονται να αναλαμβάνουν την βρομοδουλειά, ανταποδίδοντας τα ίσα στον οχετό των συκοφαντιών που είχε εξαπολύσει η Εκκλησία πάνω τους. Αλλά και σ’αυτούς «επέβαλον» όπως λέει αμέσως μετά να πομπέψουν το νεκρό. Από αυτό το γένος των αποδιοπομπαίων τράγων εξόντωσαν οι Έλληνες σύμφωνα με τον Φρατζή κατά την πτώση της Τριπολιτσάς,. σχεδόν και τις 150 οικογένειες της πόλης. Ο Άγγλος φιλέλληνας Gordon σημειώνει: «Ο άτυχος Εβραϊκός πληθυσμός…εξοντώθηκε με μαρτύρια που είναι αδύνατον να περιγραφούν…Αιτία η κακομεταχείριση του πτώματος του πατριάρχη»[9]. Ένας συμπατριώτης του ο επίσης φιλέλληνας Leake διαπιστώνει «χαρά για αγριότητες και δίψα για πλιάτσικο» στις διαθέσεις του όχλου[10]. Ανάλογες σφαγές Εβραίων από Έλληνες είχαμε την επαναστατική περίοδο στο Αγρίνιο (Βραχώρι) και στην Πύλο (Νιόκαστρο). Για την απελευθέρωση του πρώτου ο Δ. Κόκκινος αναφέρει: «… Ανυπεράσπιστοι ευρέθησαν υπό την μάχαιραν των νικητών. Οι Έλληνες στρατιώται κατά την αγρίαν αυτών καταδίωξιν των θυμάτων των εφώναζαν δια τους βανδαλισμούς που υπέστη ο νεκρός του Πατριάρχου από τον εβραϊκόν όχλον και δια τα καταμηνύσεις των κρυπτομένων εκεί Ελλήνων υπό εβραίων…». Η ντροπή του Βραχωρίου κατά κανόνα αποσιωπάται, πολλώ μάλλον που ενώ οι πλούσιοι Τούρκοι του εξαγόρασαν τη ζωή τους ενώ οι Εβραίοι σφάχτηκαν σχεδόν μέχρις ενός. Ο Κοσμάς ο Αιτωλός είχε προετοιμάσει το έδαφος, αφού είχε μείνει εκεί από το 1759 για τρία χρόνια και το 1775 ίδρυσε ένα από τα θρησκευτικά του σχολεία.

Ο λαϊκός αντισημιτισμός δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά στο δηλητήριο που στάλαζαν οι καλόγεροι. Υπήρχε και η παραδοσιακή στάση ουδετερότητας έως κι φιλοτουρκισμού των Εβραίων, που υπαγορευόταν όμως από την ιστορική εμπειρία ενός καθημαγμένου από τους Χριστιανούς λαού χωρίς πατρίδα που βρήκε ανέλπιστη ανοχή στο οθωμανικό κράτος. Από εκεί και πέρα oι οικονομικές δραστηριότητες τους που τους έφερναν σε αντίθεση με το ελληνικό εμπόριο, η γκεττοποίησή τους, η αλληλεγγύη τους, γεννούσαν τον λαϊκό φθόνο και την καχυποψία.

Μεγάλη συμβολή στο λαϊκό μίσος κατά των Εβραίων είχε όπως είπαμε ο Aγ. Κοσμάς που συστηματικά συκοφαντούσε με ποταπότητα τους Εβραίους υποκινώντας έμμεσα τον όχλο σε βιαιοπραγίες. Σημαντικό ρόλο φαίνεται να έπαιξαν οι χριστιανοί έμποροι που έβλεπαν τους Εβραίους να ελέγχουν τα παζάρια της Κυριακής. Τα γρόσια φούντωσαν τον ιεραποστολικό ζήλο του Κοσμά για την Κυριακή αργία και τον βόηθησαν να δώσει την μάχη της μεταφοράς των παζαριών στην ιουδαϊκή αργία του Σαββάτου. Σε αντάλλαγμα οι Ηπειρώτες έμποροι χρηματοδοτούσαν τα ιεροδιδασκαλεία του. Ο μαθητής του και πρώτος βιογράφος του Σάπφειρος (Ζαφείρης) Χριστοδουλίδης ή Ραμμενιάτης, αναφέρει: «… Ο ιερός Κοσμάς επήγεν πάλιν εις τα Ιωάννινα, και πρώτον μεν εκατάπεισε τους χριστιανούς να μεταβάλουν το κοινόν παζάρι από την Κυριακήν εις το Σάββατον, το οποίον τους επροξένησε (στους Εβραίους) μεγίστην φθοράν. Δεύτερον τους εκήρυξε δια φανερούς εχθρούς, και ότι είναι έτοιμοι κάθε καιρόν να κάνουν κάθε κακόν εις τους χριστιανούς. Τρίτον, θέλοντας να βγάλει από τας κεφαλάς των χριστιανών τας μακράς φούντας και τα τοιαύτα, τα οποία όλα ηγόραζον από τους Εβραίους, τους εδίδασκε πως είναι ακάθαρτα, ότι επί τούτου δια τους χριστιανούς οι θεοκτόνοι τα μολύνουσι, και να μη τα αγοράζωσι ολότελα ».

Ο άγιος ανέβαινε στο σκαμνί («θρονίον») που του είχε δωρίσει ο Κουρτ πασάς και το οποίο αποσυναρμολογείτο στις μετακινήσεις του για ευκολία, και κατακεραύνωνε από κει το γένος των Σταυρωτήδων. Στην Διδαχή Δ΄ υπάρχει ένα παρανοϊκό αντισημιτικό παραλλήρημα, πως οι Εβραίοι έπιναν το αίμα μικρών παιδιών και ότι μαγάριζαν το κρέας που πουλούσαν σε χριστιανούς κατουρώντας το προηγουμένως. Στις «Διδαχές» του (Στ΄), μεταφέρει στο ακροατήριό του τις αθλιότητες του Συναξαριστή: «Ήτον ένας βασιλεύς εις την Αίγυπτον και εις την Αλεξάνδρειαν ήτον Πατριάρχης, το όνομά του Ιωακείμ, ….. Ο βασιλεύς εκείνον τον ηγάπησε περισσώς ….εβγήκεν ένας Εβραίος και έγινεν Τούρκος και … έγινε και βεζίρης. Λεγει ο Εβραίος ….: Βασιλέα μου πολυχρονεμένε, τι τον αγαπάς τόσον τον Πατριάρχην αυτόν; Και ο βασιλέυς αποκρίνεται προς τον τρισκατάρατον τον Εβραίον ……. Λοιπόν επρόσταξεν ο βασιλεύς τον Πατριάρχην να σηκώση ένα βουνόν από τον τόπον του και τότε να πιστεύσουν εις αυτόν. ……. άρχισεν ο Πατριάρχης να θυμιάζη το βουνόν εκείνο, το οποίον ήτο μεγάλο έως εξ ώρας του μάκρους. Και του λέγει του βουνού ότι εγώ ο ανάξιος δούλος του Χριστού μου σε προστάζω, βουνόν, να σηκωθής από αυτού και να έλθης εις την Αίγυπτον. Και ω του θαύματος! εκόπηκε το βουνόν εκείνο και έγινεν εις τρία εις τιμήν της αγίας Τριάδος και εκίνησε και ήλθε κατεπάνω εις την Αίγυπτον. Έπειτα φωνάζει ο βασιλεύς τον Πατριάρχην και του λέγει: Δια το όνομα του Θεού , Πατριάρχη, πρόσταξε το βουνόν να σταθή να μη μας πλακώση…. …… …. Πρέπει λοιπόν να προστάξετε τον Πατριάρχην, όταν θα του δώσης το φαρμάκι να το πίη, να μη κάμη τον σταυρόν του ….. Και ο ευλογημένος Πατριάρχης θέλησε να τούς γελάση και να τούς πομπεύση εις τον κόσμον δια να τούς κάμη μασκαρσάδες. ….. Και κάμνει με το χέρι του από το πλευρόν και από κάτω και από επάνω και ευθύς έπιε το ποτήριον. Και ο πανάγαθος Θεός ευθύς άνοιξέ του μίαν τρύπαν εις την δεξιάν πλευράν και εχύθη του ποτηρίου το φαρμάκι ……Βασιλέα μου πολυχρονεμένε, εγώ έπια τον καρπόν, πρόσταξε τον Εβραίον να πίη και αυτός ……. και το έπιεν το ποτήριον ο Εβραίος και έσκασεν ο τρισκατάρατος και επήγεν εις την αιώνιον κόλασιν και καίεται μαζί με τον τρισκατάρατον διάβολον. Καταλαμβάνετε λοιπόν, παιδιά μου, τι δύναμιν έχει ο πανάγιος Σταυρός ….». Αφού λοιπόν φούντωνε με κραυγές το μίσος του όχλου, ψιθύριζε κατά το παπαδίστικο και την υποκριτική παραίνεση για να διαφυλάξει τα νώτα του: «Όθεν αδελφοί μου, όσοι αδικήσετε χριστιανούς ή Εβραίους ή Τούρκους, να δώσετε το άδικον πίσω διότι είναι κατηραμένον και δεν βλέπετε καμμίαν προκοπήν». (Ο πατριάρχης που μετακίνησε το βουνό ή κάποιο τέμενος ισλαμικό σύμφωνα με άλλους βιογράφους του ήταν ο Ιωακείμ ο Πάνυ [1488-1563] και κάθε πιστός οφείλει να δεχτεί την αλήθεια του γεγονότος). Ο Αιτωλός εικαστικός Χρήστος Καπράλος θυμάται στην «Αυτοβιογραφία» του τη μάνα του να του λέει: «Έχω ακούσει πως υπάρχουν γέροι Εβραίοι που πίνουν το αίμα των παιδιών».
Το βάρβαρο έθιμο της απαγχόνισης του ομοιώματος του Ιούδα, συνοδευόταν από αντιεβραϊκές εκδηλώσεις των πιστών. Το Πάσχα του 1849 με την υπόθεση Πατσίφικο, που οδήγησε στον αποκλεισμό της πρωτεύουσας από αγγλικά πλοία και στην πληρωμή μεγάλης αποζημίωσης. Το 1891 η Σύνοδος φιλοτιμήθηκε να εκδώσει καταδικαστική εγκύκλιο για τα πασχαλιάτικα αντιεβραϊκά έθιμα. Στα 1891-’92 στην Κέρκυρα και στην Ζάκυνθο, ξέσπασε άγριος διωγμός με την πρόφαση πως οι Εβραίοι δολοφόνησαν μια μικρή χριστιανή και χρησιμοποίησαν το αίμα της για τελετουργικούς σκοπούς. Η “χριστιανή κόρη” ήταν μια Εβραιοπούλα η Ρουμπίνα Σάρδα. Βιαιότητες είχαν ξεσπάσει στη Ζάκυνθο και στα 1661, 1712 και 1760 και στην Κέρκυρα το 1797. Το 1898 η είσοδος του ελληνικού στρατού στην Λάρισα, ξεσήκωσε τα αντιεβραϊκά στοιχεία της πόλης που ξυλοκοπούσαν όποιον Εβραίο έβρισκαν μπροστά τους. 250 Εβραίοι αναγκάστηκαν τότε να μεταναστεύσουν στη Σμύρνη. Τα πογκρόμς οδήγησαν πολλούς Εβραίους των Τρικάλων και του Βόλου στον δρόμο της εξορίας. Παραμονές του Πάσχα του 1881 στην Αλεξάνδρεια, με αφορμή την δολοφονία ενός Ελληνόπουλου, ξέσπασαν ταραχές, αφού ο ελληνορθόδοξος όχλος πίστευε πως το θυσίασαν οι Εβραίοι προκειμένου να χρησιμοποιήσουν το αίμα του για την παρασκευή άζυμου άρτου στο Πάσχα τους. Προπηλακισμοί Εβραίων, σοβαροί τραυματισμοί τους, αντιεβραϊκές διαδηλώσεις, αναγκάζουν πολλούς Εβραίους να εξαφανιστούν, πολλούς Λεβαντίνους να κυκλοφορούν φορώντας έναν σταυρό και προκαλούν άφιξη στρατιωτικών ενισχύσεων. Ένα χρόνο πριν η τυχαία θανάσιμη πτώση ενός άλλου Ελληνόπουλου κοντά σε μια συναγωγή, είχε αποδοθεί κι αυτή σε εβραϊκή τελετουργία και προκάλεσε μικρότερης έκτασης βιαιότητες. Το 1883, έγιναν σοβαρά επεισόδια στο Πορτ Σάϊντ με αφορμή το κάψιμο του Ιούδα, ενώ κατηγορίες για θυσίες χριστιανόπαιδων εκτοξεύονταν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα[11]. Το 1912, η είσοδος του ελληνικού στρατού στην Θεσσαλονίκη, συνοδεύτηκε από αγριότητες σε βάρος του εβραϊκού πληθυσμού που αποτελούσε το 40% των κατοίκων. Οι Έλληνες πολίτες και στρατιώτες καταγγέλθηκαν για περισσότερους από 50 βιασμούς, λεηλασίες περισσότερων από 700 εβραϊκών μαγαζιών και σπιτιών, ληστείες, κακοποιήσεις και δυο δολοφονίες[12]. Τα πογκρόμς του 1930 στην Καβάλα και του 1934 στην Καστοριά, ενέτειναν την συρρίκνωση του εβραϊκού στοιχείου. Τον Ιούνιο του 1931, ένας εσμός αντικομμουνιστικών οργανώσεων, με το επίθετο εθνικός σε όλα τα γένη ως προμετωπίδα, «Λεγεώνων», «Ελλάδων», «ΠαυλοΜελάδων», «Φοιτητικών ενώσεων» κλπ με την κάλυψη της εφημερίδας «Μακεδονία», οργανώνουν αιματηρό πογκρόμ στη Θεσσαλονίκη. Μετά την εγκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων του 1922, το ήδη αποδυναμωμένο εβραϊκό στοιχείο δέχεται το μίσος των νεοφερμένων και την χαριστική βολή δίνει η και με οικονομικές συνέπειες υποχρεωτική καθιέρωση τον Ιούλιο του 1924 της χριστιανικής Κυριακής αργίας για όλους, κατά παράβασιν του άρθρου 10 της Συνθήκης των Σεβρών με το οποίο η Ελλάδα δεσμευόταν να σεβαστεί την αργία του Σαββάτου. Το 1854 ο K.Μαρξ σε άρθρο του στην New York Daily Tribune της 15ης-4, για το Ανατολικό ζήτημα, αναφέρεται στους λίγους και φτωχούς Εβραίους της τότε Ιερουσαλήμ, που ήταν «μόνιμος στόχος» μουσουλμάνων, Λατίνων και «προσβολών εκ μέρους των Ελλήνων»[13].

Στην διάρκεια της Κατοχής, ξυπνάει ακόμη και στις καρδιές ορθόδοξων κληρικών συμπάθεια για τον χθεσινό Σάϋλωκ, αναβαθμιζόμενο σε γείτονα της διπλανής πόρτας που διώκεται με πολλαπλάσια αγριότητα από τον κοινό εχθρό. Στην Χαλκίδα ο φιλο-ΕΑΜικός μητροπολίτης Γρηγόριος, κατάργησε το βάρβαρο έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Ιούδα και τον λιθοβολισμό των παραθύρων της εβραϊκής συνοικίας[14] και φύλαξε στην μητρόπολη εβραϊκά ιερά βιβλία και σκεύη. Το ίδιο έκανε και ο Βεροίας Πολύκαρπος. Στον Βόλο ο δεσπότης Ιωακείμ προστάτεψε τους Εβραίους, όπως έκανε πιεζόμενος από Εβραίους αλλά και χριστιανούς Έλληνες ο αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός που υπερασπίστηκε σύμφωνα με τον Ηλία Βενέζη τους Εβραίους από τον Μάρτη του ‘43. Ο Ακαδημαϊκός βιογράφος του (Οι χρόνοι της δουλείας-1952) δεν διστάζει να ισχυριστεί πως στην Ελλάδα δεν είχε εκδηλωθεί καμία γερμανική κίνηση κατά των Εβραίων μέχρι τότε, θεωρώντας προφανώς τις βιαιότητες που σημειώθηκαν από τον Ιούλιο του 1942 στην Θεσσαλονίκη αμελητέες. Αλλά και ο Βόλου Ιωακείμ στα απομνημονεύματά του (1950) δεν κάνει καμία νύξη για το ζήτημα των Εβραίων της περιοχής του και φτάνει να αποσιωπά την όποια εισφορά της Εκκλησίας του. Ο Γ. Μαργαρίτης[15] που κάνει αυτές τις καίριες επισημάνσεις, αποδίδει την μετριοφροσύνη του ιεράρχη στο ότι ενδεχομένως «θεώρησε ανάρμοστο να υπενθυμίσει έστω και έμμεσα θετικές δραστηριότητες των κομμουνιστών» αφού το ΕΑΜ πρωτοστάτησε στην διάσωση των Εβραίων. Ο Ζακύνθου επίσης, αρνήθηκε να συνδράμει τους Ναζίδες, στις διώξεις των Εβραίων του νησιού. Οι άνθρωποι δεν αλλάζουν βέβαια σε μια νύχτα. Όποιος αναζητήσει μια σταθερά θετική στάση της Εκκλησίας και του ποιμνίου της στο θέμα αυτό θα απογοητευτεί. Κι όταν η βαρβαρότητα κυλάει στους δρόμους, στους περισσότερους ξυπνά μέσα τους το αρπακτικό. Πέρα από τις σιωπές της Ιεραρχίας ή τα μισόλογα μερικών επισκόπων υπέρ των Ελλήνων Εβραίων που λες και ειπώθηκαν για να εξασφαλίσουν άλλοθι, ο Ηλ. Πετρόπουλος περιγράφει το πλιάτσικο του εβραϊκού νεκροταφείου Θεσσαλονίκης, από την Μητρόπολη και τον Δήμο τον Δεκέμβρη του ‘42. «Όταν όμως ο λαουτζίκος έμαθε ότι η ‘Ιερά’ Μητρόπολη…τότε όλη η πόλη στρώθηκε στη δουλειά….η Μητρόπολη και ο Δήμος έλαβαν την μερίδα του λέοντος. Η πανάσχημη βασιλική του Aγ. Δημητρίου είναι κτισμένη με σπασμένες ταφόπλακες των Εβραίων….»[16]. Λέει ο Γ. Μαργαρίτης: «Το ποσοστό θανάτων των Εβραίων στην Ελλάδα ήταν καταπληκτικό. Το 70% εξοντώθηκε, όταν στην ίδια την Γερμανία το ποσοστό ήταν 65%. Ήταν το μεγαλύτερο ποσοστό στην Ευρώπη μετά την Ολλανδία. Στο Βέλγιο το αντίστοιχο ήταν 37%, στην Γαλλία 30%. Το 70% δεν εξηγείται χωρίς την συνέργεια της τοπικής κοινωνίας»[17].

Στις 29.4.1933 το όργανο της Ι.Συνόδου «Εκκλησία» με το άρθρο «Πού ήσαν;» επιτίθεται στους Άγγλους Εργατικούς που διαμαρτυρήθηκαν για τους χιτλερικούς αντισημιτικούς διωγμούς, ενώ «επέδειξαν αδιαφορίαν διά τους πολύ χείρωνας διωγμούς των χριστιανών εν Ρωσία και έμειναν τελείως ασυγκίνητοι διά τας σφαγάς και τα φρικτά μαρτύρια μυριάδων Ελλήνων χριστιανών εν Μικρά Ασία». Οι «χείρονες» διωγμοί των χριστιανών στη Ρωσία ήταν κατά κύριο λόγο κάποιες εκτελέσεις ή φυλακίσεις τσαρικών επισκόπων ή ιερέων απατεώνων του σκοινιού και του παλουκιού που ρουφούσαν το αίμα της φτωχολογιάς και οποιαδήποτε σύγκριση των διωγμών τους με τα χιτλερικά κρεματόρια είναι γελοία. Η Εκκλησία που δεν είπε μια κουβέντα για τις σφαγές που έκανε ο ελληνικός στρατός εισβολής στην Τουρκία το 1922, δεν νομιμοποιείται να ελέγχει την σιωπή οποιουδήποτε.

Τα λειτουργικά κείμενα της Εκκλησίας, ιδιαίτερα τα δημοφιλή εγκώμια της Μ.Παρασκευής, διαχέουν μίσος κατά των Εβραίων και είναι ευτύχημα πως η γλώσσα στην οποία έχουν διατυπωθεί δεν γίνεται αντιληπτή από τους πιστούς: «Αραβιανόν σκολιώτατον γένος Εβραίων…Αλαζών Ισραήλ μιαιοφόνε λαέ…Φθονουργέ, φονουργέ και αλάστωρ λαέ» κλπ. Ο Αμερικής Ιάκωβος, πιεζόμενος από το εβραϊκό λόμπυ απάλειψε τα επίμαχα σημεία από τα λειτουργικά βιβλία. Σε καταγγελία του «Ορθόδοξου Τύπου», πως και η ελλαδική Εκκλησία αποπειράται κάτι ανάλογο, αντέδρασε ο επίσκοπος της «Απ. Διακονίας», ο οποίος από τη μιά διέψευσε δηλώνοντας πως όλα τα αντιεβραϊκά κείμενα παραμένουν στις επίσημες εκκλησιαστικές εκδόσεις,[18].

Με το μένος του νεοφώτιστου που αποδοκιμάζει το παρελθόν του, η Ορθοδοξία μισεί τις εβραϊκές της ρίζες. Εκτρέπεται σε βρισιές ενάντια στο έθνος των Εβραίων, αλλά ταυτόχρονα αδυνατεί να σταθεί κριτικά απέναντι στην φοβερή Π. Διαθήκη, το Ευαγγέλιο των Σιωνιστών, που την θεωρεί ιερή. Αντί να χτυπήσει τον γάιδαρο χτυπάει το σαμάρι και μάλιστα με τρόπο απίστευτα άγαρμπο. Ο κ. Μουλατσιώτης αποκαλύπτεται: «Ο Χίτλερ ήταν Εβραίος…..ο Μωάμεθ ήταν Εβραίος...(Ο Χριστός τι ήταν αλήθεια;) το Έθνος των Εβραίων έχει την κατάρα του Θεού…Διαδίδεται (από αυτόν) ότι από το κτίριο της ΕΟΚ ίσως κάνει την εμφάνισή του ο φέρων τον αριθμό 666. Θα είναι Εβραίος στην καταγωγή, θα ηγηθεί σαν πρόεδρος της ΕΟΚ και θα μεταπηδήσει στο Ισραήλ «[20]. Ο μακαρίτης Κορινθίας Παντελεήμων που καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλακή επειδή εξαφάνισε τα λογιστικά βιβλία της μητρόπολης μαζί με την «οικονόμο» του κα Λούλα στους κάδους της Εθνικής οδού καταγγέλλει: Οι Εβραίοι προέβησαν στην «ίδρυση (sic) α) του της μασωνίας β) του μαρξισμού και γ) του χιλιασμού (του Χριστιανισμού;)…..Είναι φυσικοί εχθροί Ελληνισμού». Ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής Π. Σιμωτάς, στο περιοδικό «Θεολογία», επίσημο όργανο της Συνόδου, δημοσίευσε θετική κριτική για τα γραπτά του Παντελεήμονα. Ο διακεκριμένος φιλόλογος και νομικός Σταύρος Ζουμπουλάκης, χαρακτήρισε από τις στήλες της «Σύναξης», «εκτυφλωτικό ψέμμα» τους ισχυρισμούς του δεσπότη και του πανεπιστημιακού πως η Ορθοδοξία και η ελληνική κοινωνία δεν είχε εχθρότητα για τους Εβραίους: «το μίσος κατά των Εβραίων είναι αδιάψευστα αποτυπωμένο σε αμέτρητα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας, σε λειτουργικά κείμενα σε λαϊκές θρησκευτικές δοξασίες και έθιμα και διαποτίζει ακόμη την ψυχή και την συνείδηση των θρησκευομένων Ελλήνων»[21]. Το μίσος αυτό υποδαυλίζεται σταθερά με κάθε ευκαιρία. Τον Μάη του 2006, ο μητροπολίτης Πειραιά κ. Μετζελόπουλος αποδίδει τον «Κώδικα Ντα Βίντσι » στο «εβραϊκό λόμπυ» του Χόλυγουντ[22].

Ο αντισημιτισμός διαποτίζει την ελληνική κοινωνία. Η συμμετοχή Εβραίων στην ίδρυση του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) το 1918 (Αβραάμ Μπεναρόγια και Κουν Βεντούρα), τροφοδότησε άμεσα τις δαιμονολογίες για τον εβραιοκομμουνιστικό ανθελληνικό δάκτυλο. Ο έφεδρος αξιωματικός Γιαννιός, που εμφανίστηκε στο ιδρυτικό συνέδριο με την στρατιωτική στολή και μονόκλ, αποχώρησε κατηγορώντας το ΣΕΚΕ για «εβραϊκό σοσιαλισμό». Η υποστήριξη από τους δυο πρώτους που εν τω μεταξύ έγιναν βουλευτές της ανεξαρτητοποίησης της Μακεδονίας το 1927, εντάχθηκε στην εθνική συνωμοσιολογία, λες και ήταν δυνατόν οι βουλευτές ενός διεθνιστικού κομμουνιστικού κόμματος της λενινιστικής εποχής, να προτάξουν το όραμα της μεγάλης Ελλάδας έναντι των άμεσων συμφερόντων των εργατών της πολυεθνικής περιοχής. Η αστεία συκοφαντία του αρχηγού του «Λαϊκού Ορθόδοξου Συναγερμού» για τον ρόλο των Εβραίων στην τραγωδία των Δίδυμων Πύργων, βρίσκει απήχηση στα λαϊκά στρώματα. Τα κατασκευασμένα από την τσαρική μυστική αστυνομία «Πρωτόκολα των Σοφών της Σιών», ένας αντισημιτικός λίβελος που χαλκεύτηκε περί το 1898, πρωτοδημοσιεύτηκε το 1903 και αποκαλύπτει μια δήθεν παγκόσμια συνωμοσία των Εβραίων, πλασάρονται στη χώρα μας από την δεκαετία του 1920 μέσω ακροδεξιών και εκκλησιαστικών κύκλων, κυκλοφορούν σε εκκλησιαστικά βιβλιοπωλεία και ενορίες και βρίσκουν απήχηση σε ένα κοινό καχύποπτων αμαθών, που βλέπουν παντού συνωμοσίες και αναζητούν επίμονα αποδιοπομπαίους τράγους. O αρχιμανδρίτης Χαράλαμπος Βασιλόπουλος στον πρόλογο της ελληνικής μετάφρασης [23], υπερβαίνει κάθε όριο, «αποκαλύπτοντας» πως τον Νοέμβρη του 1979 δημοσιεύτηκε στις ΗΠΑ πως «οι Μασώνοι και οι Εβραίοι είναι υπεύθυνοι για τους δυο παγκόσμιους πολέμους και όλα τα δεινά από τα οποία μαστίζονται οι λαοί της γης». Μια δήθεν ρήση του «Εβραίου» Χ. Κίσσινγκερ, δημοσιευμένη ήδη 7 χρόνια πριν την υποτιθέμενη διατύπωσή της[24], η οποία εκτός της επανειλημμένης διάψευσής της είναι και αυταπόδεικτα αδιανόητο να ειπώθηκε ποτέ σε δημόσιο χώρο, ενώ η ανοησία πως το εκλεκτό Έθνος των Ελλήνων συνιστά δήθεν κάποια απειλή για τον Εβραϊσμό, τον ιμπεριαλισμό ή τους παγκόσμιους κύκλους της μαύρης αντίδρασης αποκλείει να ειπώθηκε από ευφυή άνθρωπο, μεταπηδά από ακροδεξιές φυλλάδες και λαθρόβια επαρχιακά έντυπα σε άρθρο του κ. Γιανναρά στην «Καθημερινή»[25], ο οποίος αναγκάστηκε ύστερα από διαμαρτυρίες να ανακαλέσει... Ο τότε υπουργός Εξωτερικών των Η.Π.Α. εμφανίζεται να δηλώνει δημόσια πως το ελληνικό έθνος πρέπει να πληγεί στην γλώσσα και την θρησκεία του. Ο ίδιος θεολόγος έγραψε πως «ο θάνατος στα ναζιστικά κρεματόρια ήταν αναψυχή σε σύγκριση με αυτή τη φρίκη»[26] που ζουν οι Παλαιστίνιοι. «Τον Εβραίο και αν τον πλένεις το σαπούνι σου χαλάς», διεκήρυξε ο διευθυντής της εφημερίδας του κ. Καρατζαφέρη Α1 Θαν. Μυλωνόπουλος, στις 15.7.’06 [27].

Ο φονταμενταλισμός των ακροδεξιών χριστιανών του Μπους, ο Σιωνισμός και ο Ισλαμικός φανατισμός, έχουν στήσει το σκηνικό φρίκης της Μ. Ανατολής. Ο Σιωνισμός, δηλαδή ο εθνικισμός των ακροδεξιών θρησκόληπτων Ισραηλινών, είναι βάρβαρος και αποκρουστικός όπως και κάθε εθνικισμός ιδιαίτερα όταν εμφορείται από θρησκευτικό φανατισμό, αλλά δεν αφορά το σύνολο των πολιτών του Ισραήλ. Στο δημοκρατικό Ισραήλ υπάρχει και εκφράζεται ελεύθερα ισχυρό κίνημα Ειρήνης ακόμη και στις τάξεις του στρατού. Στις μονοκομματικές, θεοκρατικές, ή μοναρχικές ισλαμικές χώρες τα μέλη ενός ανάλογου κινήματος θα οδηγούνταν σε τελετουργικό αποκεφαλισμό, απαγχονισμό, ακρωτηριασμό πυρπόληση.

Ο ελληνικός αντισημιτισμός, που γίνεται προσπάθεια να κρυφτεί κάτω από το προσωπείο του αντισιωνισμού, έχει επισημανθεί στο εξωτερικό. Στις 31-3-’04, η διευθύντρια του Ευρ.Κέντρου Παρακολούθησης Ρατσισμού (EUMC), παρουσίασε στο Ευρωκοινοβούλιο μαζί με τον πρόεδρό του Πατ Κοξ, έκθεση στην οποία αναφέρεται πως η Ελλάδα περιλαμβάνεται στις χώρες όπου υπάρχει η θεωρία της εβραϊκής συνωμοσίας για παγκόσμια κυριαρχία ενώ η Ορθόδοξη Εκκλησία της περιλαμβάνει αντιεβραϊκές αναφορές στο τελετουργικό της Μ. Παρασκευής. Tο Ίδρυμα Βίζενταλ επίσης, που κυνηγά τους ναζί εγκληματίες πολέμου, διαπίστωσε πως «η Ελλάδα είναι σήμερα το μεγαλύτερο φυτώριο αντισημιτισμού στην Ευρώπη»[28]. Με αφορμή την μιλιταριστική πολιτική Σαρόν, ο Μ. Θεοδωράκης δηλώνει το 2003 πως «οι Εβραίοι» αποτελούν «τη ρίζα του κακού», κι αντί να διορθώσει (π.χ. οι Σιωνιστές και οι Ισλαμιστές) μια προφανώς απρόσεκτη δήλωση, ζητούσε και τα ρέστα, έχοντας εξασφαλίσει καλοθελητές συνήγορους απ’ όλο το πολιτικό φάσμα. Για την ίδια χρονιά, το Στέϊτ Ντιπάρτμεντ ανέφερε πως «ο βανδαλισμός εβραϊκών μνημείων συνέχισε να αποτελεί πρόβλημα»[29].
Βουλευτές του K.K.Ρωσίας, ζήτησαν το 2005 από κοινού με εθνικιστές συναδέλφους τους την απαγόρευση των εβραϊκών ενώσεων της χώρας τους επειδή «η εβραϊκή θρησκεία είναι αντιχριστιανική και μισάνθρωπη και καταλήγει σε τελετουργικές δολοφονίες…»[30]. Ο Άγγλος λόγιος ορθόδοξος επίσκοπος Κάλλιστος Διοκλείας μιλώντας για την Ρωσία παραδέχεται: «Υπάρχουν επίσης και ποταπά στοιχεία μέσα στην Εκκλησία. Η έντονα εθνικιστική Ορθόδοξη οργάνωση Pamyat, στην οποία μετέχουν και κάποιοι ιερείς, είναι ανοιχτά ή συγκαλυμμένα αντισημιτική. Παρά την καταδίκη του από πολλούς σημαίνοντες επισκόπους, ο αντισημιτισμός εξακολουθεί να έχει την λαϊκή υποστήριξη. Δυστυχώς αυτό αληθεύει και για άλλες ορθόδοξες Εκκλησίες…». Η Φινλανδή ορθόδοξη μοναχή Χριστοδούλη από την μονή του Λίντουλα, η οποία μετέφρασε όλη τη «Φιλοκαλία» στην γλώσσα της, «υποχρεώθηκε να φύγει από την Ελλάδα, όπου μόναζε για πολλά χρόνια, επειδή δήλωσε ότι δεν συμμερίζεται τις αντισιωνιστικές ανησυχίες κάποιων ιθυνόντων της Εκκλησίας» [31].

Tον Νοέμβρη του 1996 εκδηλώθηκε συντονισμένη επίθεση κατά του υφυπουργού του ΠΑΣΟΚ καθηγητή Χ. Ροζάκη με αιτία την πιθανολογούμενη εβραϊκή καταγωγή του. Η υπόθεση ξεκίνησε από τον χριστοδουλικό «Στόχο» και έφτασε μέσω δημοσιευμάτων εφημερίδων της Ν.Δ. στην Βουλή από τον Γ.Καρατζαφέρη του «Ορθόδοξου Συναγερμού» σήμερα, της Ν.Δ. τότε, που ρωτά τον κ.Σημίτη αν «ο υφυπουργός Εξωτερικών, και ο κ. Ροζεστάϊν Ροζάκης Χρήστος είναι το ίδιο πρόσωπο;» και αν «έχει ερευνηθεί το παρελθόν του κ. Ροζεστάιν και οι πιθανές του διασυνδέσεις και δεσμεύσεις με άλλες χώρες». Σύμφωνα με δηλώσεις του προέδρου του Κέντρου Ισραηλιτικού Συμβουλίου, Νασίμ Μάις, σημαντικότερη από την ερώτηση Καρατζαφέρη είναι «η έλλειψη αντιδράσεων από την αξιωματική αντιπολίτευση ..…»[32]. Υπήρξαν μεμονωμένες αντιδράσεις από την Ν.Δ. κι αυτές όχι αυθόρμητες αλλά μόνο ύστερα από σχετικές δημοσιογραφικές ερωτήσεις που τους υποβλήθηκαν.

Ο ακραιφνής ελληνοορθόδοξος κ. Κ. Πλεύρης, «συνεργάτης και μέντορας» του Γ.Καρατζαφέρη, με τις 1400 σελίδες του «Οι Εβραίοι, όλη η αλήθεια», αποκαλύπτει: Ο Αδόλφος «υπήρξε εξαιρετικώς ευαίσθητος και εκ χαρακτήρος ηρνείτο να θυσιάσει αμάχους», και καταγγέλει: «Η ιστορία της ανθρωπότητος θα καταλογίση στον Αδόλφο Χίτλερ τα εξής: 1)Δεν απήλλαξε ενώ ηδύνατο την Ευρώπη από τους Εβραίους. 2)Δεν εχρησιμοποίησε τα ειδικά χημικά όπλα που μόνο η Γερμανία διέθετε δια να νικήση». Στο ίδιο έργο κατηγορείται ο Μουσολίνι διότι «στα πολλά του λάθη πρόσθεσε και το ότι δεν είχε σκοπό να εξοντώσει τους Εβραίους». Το στέλεχος του «Λάος» Αδ.Γεωργιάδης στην καθημερινή τηλεοπτική εκπομπή του «Ελλήνων Έγερσις», όπου προωθούνται βιβλία εθνικού περιεχομένου, διαφημίζει το βιβλίο «χαρακτηρίζοντάς το ‘περίφημο’, ‘βιβλίο βόμβα’, ‘πολύ επίκαιρο’» με «συγκλονιστικές αποκαλύψεις» που «μ’αυτό γίνεται θύελλα, γίνεται ο κακός χαμός»[33].

________________________________________
[1] «Ελευθεροτυπία», 7-8-2000.
[2] Α.Μ. Τζόουνς «Ο Κωνσταντίνος και ο εκχριστιανισμός της Ευρώπης». Μτφρ. Αλ. Κοτζιάς. Εκδ. Κέδρος-1983.
[3] Κεφ. ΧΛΣτ΄.
[4] Α’, & Λουκ. 19.27.
[5] Ζωναράς, XIII, 18.
[7] Δ.Β.Γόνη «Ιστορία των ορθοδόξων Εκκλησιών Βουλγαρίας και Σερβίας». Εκδ. Συμμετρία, Αθήναι 1996.
[8] «Τα Βαλκάνια.στις φλόγες». Μτφρ. Σ. Ανδρέου-Εκδ. Στοχαστής-1997..
[9] Γρηγόριος Ε΄. Βλ. Κ. Σιμόπουλου: ‘Πως είδαν…», τ.1ος.
[10] To αίσχος της σφαγής (και βιασμών, εκπαραθυρώσεων κλπ) Τούρκων και Εβραίων άμαχων στην Τριπολιτσά και του πλιάτσικου, που βαραίνουν με όσα ελαφρυντικά κι αν επιστρατευτούν πολλούς εθνικούς μας ήρωες, και οι πολλές προσπάθειες που έγιναν για να κρυφτεί, να δικαιολογηθεί ή να υποτιμηθεί απλώς αποδεικνύουν ότι ακόμη και η χρονικά απόσταση δεν επιτρέπει στον ελληνικό εθνικισμό να παραδεχτεί το έγκλημα. Ο Κολοκοτρώνης ομολογεί στα «Απομνημονεύματα» πως «το ασκέρι …το ελληνικό έκοβε και εσκότωνε από Παρασκευή έως Κυριακή, γυναίκες, παιδιά και άντρες, 32.000……». Ο ίδιος ο Πουκεβίλ παραδέχεται πως μονάχα με βιβλικές καταστροφές που σφαζόντουσαν ακόμη και τα κατοικίδια ζώα μπορεί να συγκριθεί. Το 1823, ο ρομαντικός Σολωμός στον εθνικό μας «Ύμνον εις την Ελευθερίαν», δικαιολογεί τη σφαγή με τους ίσκιους των αδικοσφαγμένων «από την τούρκικη οργή» και δεν κρατά αποστάσεις από το μακελειό: «Λίγα μάτια λίγα στόματα θα σας μείνουνε ανοιχτά…….Χάμου πέφτουνε κομμένα χέρια πόδια κεφαλές………με ολοσκόρπιστα μυαλά και με ολόσχιστα κρανία σωθικά λαχταριστά…..και οι μιαροί κατασκορπιούντο πάντα εσκούζωντας Αλλά(χ)….». Όπως παρατηρεί ο Θανάσης Τριαρίδης («Μακεδονία», 10, 17, 24.4.’05) ο ποιητής που ήξερε καλά «πως στην Ευρώπη του Διαφωτισμού δεν αρέσουν οι σφαγές αμάχων», «αναλαμβάνει….να δοξολογήσει μια ανθρωποσφαγή άμαχων γυναικόπαιδων, θέτοντας την ποίησή του στην υπηρεσία των σφαγέων…».
[11] Χατζηιωσήφ Χ. «Πάσχα στην Αλεξάνδρεια». «Τα Ιστορικά», τ.12,13, Ιούνιος, Δεκέμβριος 1990.».
[12] Μόλχο Ρένα . «Οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης, 1865-1919″-Αθ. 2001.
[13] Μτφρ. Π.Κονδύλη, από το «Η Ελλάδα, η Τουρκία και το ανατολικό ζήτημα», Γνώση-1985.
[14] Θ.Τσάτσης, «Ελευθεροτυπία», 8-11-’97.
[15] «Ανεπιθύμητοι Έλληνες», Βιβλιόραμα, ’05.
[16] B.Pierron.
[17] «Νέα» 10.9.05.
[18] 1-8-’03.
[20] Από το best seller «Πότε θα γίνει η Δευτέρα Παρουσία…».
[21] «Αντί», 31-2-1998.
[22] 20, «Ελευθεροτυπία».
[23] Εκδ. «Ο.Τ»-1980.
[24] Ιός Ελευθεροτυπία 22-6-2002.
[25] 24-8-’97.
[26] Καθημερινή, 17-3-2002.
[27] «Ιός», 9.9.’06.
[28] Ελευθεροτυπία, 22-6-’04.
[29] Δ.Δήμας, Ελ. 17.9.’04.
[30] Θ.Αυγερινός, Ελευθεροτυπία, 25.1.
[31] Γ.Αλεξάνδρου, «Τρίτο Μάτι», Μάϊος 2002.
[32] «Ελευθεροτυπία», 25.11.
[33] Βλ. «Ιός», 15.7.’06.

–

Ασμοδαίος του Ρο