Πατριάρχης Αθηναγόρας: Δεν υπήρξε Κρυφό Σχολειό

[Στα σχολεία διδάσκουν μίσος κατά των Τούρκων-Η Αγ.Λαύρα είναι ψέμα]

Με τον Πρόεδρο Τρούμαν

Επαναδημοσίευση ανάρτησης Ιανουαρίου 2016

Του Αναγνώστη Λασκαράτου
Με την ευκαιρία που οι μεντρεσέδες του προσκυνητή κ.Φίλη συνεχίζουν να γιορτάζουν την αργία των τριών καλόγερων, που έβαλαν κι αυτοί το χέρι τους στο κλείσιμο του ορίζοντα σκέψης των ανθρώπων, να ανάψουμε ένα ακόμη φιτίλι ενάντια σε έναν ιερό εκπαιδευτικό μύθο, αυτόν του δήθεν Κρυφού  Σχολειού.

Ο  διακεκριμένος καθηγητής Ουρολογίας γιατρός Γιάννης Αρ. Παυλάκης από τα Χανιά (1917-2005), πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση ως ανθυπίατρος του ΕΛΑΣ και λόγω της πατριωτικής του δράσης η Χούντα δεν αναγνώρισε την εκλογή του ως καθηγητή. Ίδρυσε το «Απολλώνιο Θεραπευτήριο» και το 2003 εξέδωσε, δυο χρόνια πριν φύγει, από τις εκδόσεις Φιλιππότη το αυτοβιογραφικό βιβλίο με τίτλο «Με το πλοίο Φρίντομ ταξίδι ζωής», με πρόλογο του στενού του φίλου Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, το οποίο έτυχε επαινετικής κριτικής από την «Ελευθεροτυπία» (9/9/2003). Από τα γραφόμενά του καταλαβαίνουμε ότι έχουμε να κάνουμε με έναν κεντρώο πατριώτη και Δημοκράτη, γιατρό πολλών προσωπικοτήτων (Καφαντάρη, Ιμπν Σαούντ, πατριάρχη Αθηναγόρα κλπ) φίλο και γιατρό και του στρατηγού Πλαστήρα, που λέει την αλήθεια χωρίς σκοπιμότητες, προς όλες τις κατευθύνσεις. Το Πάσχα του 1964, η κυβέρνηση του Γ.Παπανδρέου τον έστειλε να εξετάσει τον Αθηναγόρα στην Κωνσταντινούπολη. Μεταξύ άλλων ο γιατρός μεταφέρει (σελ.186)και τα παρακάτω λόγια του σοφού πατριάρχη, πρώην αρχιεπισκόπου Αμερικής, που διέθετε οικουμενική αντίληψη των πραγμάτων και υπήρξε σαν δεύτερος Παλαιολόγος, με κεντρικό κίνητρο θέλω να πω την επιβίωση του πατριαρχείου, εμπνευστής και πρωταγωνιστής της ιστορικής επαναπροσέγγισης  της Ανατολικής Εκκλησίας με τη μεγάλη και πανίσχυρη Εκκλησία της Ρώμης, από την οποία αποσχίστηκε το 1054.

«…Πάρε γιατρέ μου παράδειγμα τα τεράστια ψεύδη που γράφει η Ιστορία την οποία διδάσκονται τα παιδιά μας για να συντηρούν  το μίσος εναντίον των Τούρκων. Θέλεις ένα χονδρό παράδειγμα. Το κρυφό σχολειό. Μα δεν υπήρξε ποτέ κρυφό σχολειό. Βέβαια εκείνα τα χρόνια σε πολλά χωριά δάσκαλοι ήταν οι παπάδες και αν δεν υπήρχαν αίθουσες διδασκαλίας, δίδασκαν στις εκκλησίες. Μα όχι κρυφά. Εδώ μέσα στην Πόλη υπήρχε η Μεγάλη του  Γένους Σχολή και τόσα άλλα ελληνικά σχολεία. Ξέρω καλά ότι μόνο στο νομό Θεσσαλονίκης υπήρξαν άνω των χιλίων ελληνικά σχολεία. Και μετά εκείνη η περίφημη ορκωμοσία στην Αγία Λαύρα από τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, ουδέποτε έγινε γιατρέ μου. Όλα είναι ψέματα. Μα και τόσα άλλα για να συντηρούν το μίσος μεταξύ των δυο λαών…». Ο πατριάρχης νιώθοντας την καυτή ανάσα του τουρκικού εθνικισμού και γνωρίζοντας πως η ρωμέικη κοινότητά του ήταν ο εύκολος στόχος για αντίποινα απέναντι στα καμώματα του ελλοχεύοντος ελληνικού εθνικισμού, όπως εκδηλώθηκε κι αυτός το 1963 και αργότερα το 1967 στις κτηνωδίες της Ομορφίτας και στην Κοφίνου, μιλούσε χωρίς παπαδίστικες υποκρισίες την ωμή γλώσσα της αλήθειας.

Νομίζω πως πρόκειται για μια πολύ σημαντική μαρτυρία και μια γενικότερη ιστορική εκτίμηση του μεγάλου πατριάρχη, η οποία δεν αμφισβητήθηκε από κανέναν μέσα στα 12 χρόνια που πέρασαν από τη δημοσίευσή της. Ο Αθηναγόρας είχε υποστεί πολλές ταπεινώσεις από τους Τούρκους εθνικιστές, από τα όργανά τους και από τις κυβερνήσεις τους. Τις αντιμετώπισε όλες με αξιοπρέπεια. Υπήρξε ηγετική μορφή κληρικού παγκόσμιας εμβέλειας που έβγαλε το πατριαρχείο από τη σκιά του περιθωρίου και στη δίκη του πρωθυπουργού Μεντερές και του υπουργού των Εξωτερικών Ζορλού, κράτησε ως μάρτυρας κατηγορίας (1961) για τις θηριωδίες των Σεπτεμβριανών του 1955 σε βάρος των Ρωμιών της Πόλης, μεγαλόψυχη στάση, που έδωσε και το μέτρο της υπευθυνότητας του εκκλησιαστικού ηγέτη.

Αυτά, χωρίς διάθεση ωραιοποιήσεων, για το βενιζελικό κληρικό, γιό ενός Ηπειρώτη γιατρού, που ως αρχιεπίσκοπος στις ΗΠΑ υπηρέτησε με βυζαντινή αφοσίωση την αμερικανική καθεστωτική τάξη, δείχνοντας έναν υπέρμετρο ψυχροπολεμικό αντικομμουνιστικό ζήλο, θέλοντας πιθανότατα να εντάξει στο εκεί περιβάλλον την ομογένεια και να εξαλείψει κάθε ανάμνηση του εξευτελισμού των ταπεινών Ελλήνων μεταναστών, που είχαν δώσει μπροστά στην έκπληκτη αμερικανική κοινωνία, ένα ρεσιτάλ πεζοδρομιακής διαμάχης, μεταφέροντας τον εθνικό διχασμό της πατρίδας τους ακόμη και μέσα στο σώμα των επισκόπων, οι οποίοι είχαν διαιρεθεί σε βενιζελικές και βασιλικές φατρίες, που κονταροχτυπιόντουσαν, αυτοί και οι οπαδοί τους, την κρίσιμη περίοδο μέσα στους ναούς, ξεπερνώντας πολύ τα όρια του τραμπουκισμού. Ως Αμερικανός πολίτης ο Αθηναγόρας έγινε με υπερατλαντικά πολιτικά μέσα πατριάρχης, ως αντίπαλο δέος στον απειλητικό Ρώσο ομόλογό του και στη διάρκεια της Δικτατορίας, είχε δυστυχώς κι αυτός μιλήσει τουλάχιστον μια φορά δημόσια,  με καλά λόγια για τη Χούντα, μη διστάζοντας να πει και προκλητικά ψέματα: «Εγώ γνωρίζω και βλέπω ότι ο ελληνικός λαός έχει πλήρη ελευθερίαν» (18 Μαϊου 1969, δήλωση στους δημοσιογράφους, στο τραίνο της επιστροφής από τη Βουλγαρία στη διάρκεια επίσημης στάθμευσης μέσα στο ελληνικό έδαφος).

ΥΓ
Η ιστορική συνάντηση, η πρώτη πατριάρχη της Πόλης με πάπα μετά το 1439, με τον Παύλο Στ΄:

***