Οι επίσκοποι στην Κατοχή [2]

Απάντηση στους Μ. Γλέζο-Χριστόδουλο

ΜΕΡΟΣ 2ο

Ιούλιος 1944, ο περιβόητος Γ.Πούλος αρχηγός της αντικομμουνιστικής ΠΑΟ, στην Κρύα Βρύση Γιαννιτσών με το δωσίλογο παπα-Γρηγόρη. Ο Πούλος, φυγάς, εκδόθηκε από τους Αμερικανούς στην Ελλάδα και τουφεκίσθηκε στο Γουδί το 1947.

(To 1o μέρος)

Γράμμα από το Ληξούρι: Αναγνώστης Λασκαράτος

Κύριε Ροΐδη,
για να δούμε λοιπόν ποιά ήταν η κυρίαρχη στάση της ηγεσίας του ρωμέϊκου κλήρου στις κρίσιμες στιγμές της Ελλάδας. Η Ορθόδοξη Εκκλησία είχε από ενωρίς εκπέμψει προς τους φασίστες τα σήματα της ιδεολογικής συγγένειας. Στις 10 Απρίλη του 1925 η Ι.Σύνοδος κατήγγειλε τους κομμουνιστές που προσπαθούν να ξεριζώσουν από τους εργάτες την αγάπη προς την πατρίδα “υπό το πρόσχημα του διεθνισμού και της καταπαύσεως του πολέμου”, διαπιστώνοντας μάλιστα πως τάχα “η ιδέα του … γενικού αφοπλισμού δεν ωρίμασεν ακόμη…”. Στις 8-2-1941 στο όργανο της Ιεραρχίας “Εκκλησία”, δημοσιεύτηκε σε πένθιμο πλαίσιο θρήνος για τον δικτάτορα Μεταξά: “Το Έθνος ολόκληρον εθρήνησεν ….και η Εκκλησία εθλίβη μεγάλως δια την απώλειαν του πιστού αυτής τέκνου”. Τα καθεστώτα Χίτλερ και Μουσολίνι ενθουσίασαν την «Εκκλησία»: «Από της καταστροφής εσώθησαν τα κράτη της Ιταλίας και τελευταίον της Γερμανίας δια της ανακηρύξεως δικτατοριών…» (Σ.Μαρκέτος, «Αυγή», 9.4.’06). Η Ιεραρχία δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό της για τον Χίτλερ και για τον Μουσολίνι από τις 18.2.1933.: «Μεταξύ των άρθρων του πολιτικού προγράμματος του νέου Αρχικαγκελαρίου υπάρχουν και τινα τα οποία, διά το οικουμενικόν του χαρακτήρος των, προκαλούν, ιδίως σήμερον, αμέριστον την προσοχήν. Υπισχνείται λοιπόν ο γερμανός αρχηγός μιας μεγίστης μερίδος του γερμανικού λαού, ότι “θα αποκαταστήσωμεν την καθαριότηταν εις την οικογενειακήν και την δημοσίαν ζωήν”, “θα επαναδώσωμεν εις τον γερμανικόν λαόν την πίστιν προς τον Θεόν, την πατρίδα και την οικογένειαν”, και “θα στηρίξωμεν πάλιν επί υγιών βάσεων την εκπαίδευσιν των παιδιών μας”. Τοιουτοτρόπως ο προς ον απευθύνεται το πρόγραμμα εκλέκτωρ λαός ακούει σαφείς και καθαράς τας θέσεις των πολιτικών του ως προς τα θεμελιώδη ιδανικά της ατομικής και της κοινωνικής του ζωής. Και είναι καιρός -και υπάρχουν λόγοι- να ακούση, τέλος πάντων, μίαν φοράν ο ελληνικός λαός εκ στόματος των πολιτικών του επίσης καθαρά…». Ο Μουσολίνι ανάμεσα στα άλλα επαινείται από το ίδιο έντυπο (10.1.1929) για την άρνησή του στο θεσμό του διαζυγίου και (18.3.1933) για την κυκλοφορία γραμματόσημου με το Ευαγγέλιο. Το 1934 οι Ιταλοί υποχρέωσαν τους αρχιερείς των Δωδεκανήσων να συντάξουν έγγραφο με το οποίο ζητούσαν την απόσπαση της Εκκλησίας της Δωδεκανήσου από το πατριαρχείο με απώτερο σκοπό την μετεξέλιξή της σε ουνιτική και την υπαγωγή της στον πάπα. Ο Γιάννης Ζίγδης, στη βιογραφία του, μιλώντας στη (συγγραφέα της) Νίτσα Λουλέ, καταγγέλει τον τότε μητροπολίτη Ρόδου Απόστολο ως «άνθρωπο των Ιταλών», που οραματιζόταν θέση προκαθήμενου. Αλλά και οι υπόλοιποι δεσποτάδες, εξαπέστειλαν το έγγραφο στις ενορίες για να υπογραφεί από τους παπάδες και επιτρόπους. Η συγκομιδή όμως ήταν φτωχή, κάτω από την κατακραυγή και την αντίδραση των πολιτών που οργάνωσε ο Ζίγδης μζίι με άλλους πατριώτες. Μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων, ο Απόστολος και ο μητροπολίτης Καλύμνου αναγκάστηκαν να παραιτηθούν κάτω από τη λαϊκή κατακραυγή. Η προδοτική του συμπεριφορά δεν πρέπει να μας ξενίζει. Το ίδιο προδοτική ήταν και η συμπεριφορά του προκατόχου του Βενιαμίν ο οποίος εκθρονίστηκε το 1913 ως ιταλόφιλος ύστερα από απαίτηση της Δημογεροντίας του νησιού στο πατριαρχείο.

 

Γερμανοτσολιάδες

Ευτυχώς ο Μίκης Θεοδωράκης έχει διαφορετική γνώμη από τον Μανώλη Γλέζο, όσο βέβαια μπορεί κανείς να εμπιστεύεται τη σταθερότητα των απόψεών αυτού του απρόβλεπτου Αριστερού. Στις 30.8.2001 κατήγγειλε την Εκκλησία για την προδοτική της στάση στην Κατοχή στον Εμφύλιο και στην Δικτατορία:

«…..Ποιος ήταν ο ρόλος της επίσημης Εκκλησίας σ’ αυτές τις δραματικές εποχές, ….Στην Κατοχή, αν εξαιρέσει κανείς μια φούχτα ιεράρχες, η επίσημη Εκκλησία έμεινε ουδέτερη, όταν ο απλός λαός έδινε ακόμα και τη ζωή του. Στον Εμφύλιο, όταν αδέλφια έσφαζαν αδέλφια, η επίσημη Εκκλησία δεν μπήκε στη μέση να σώσει, να συγχωρήσει, να ενώσει, αλλά τάχθηκε μονόπλευρα με τους μεν, καταδικάζοντας τους δε, ανοίγοντας έτσι ακόμα πιο βαθιά την εθνική πληγή. Στη χούντα, όταν η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας είχε συσπειρωθεί εναντίον των δικτατόρων, η επίσημη Εκκλησία τους ευλογούσε. Δεν είδε τους δεκάδες χιλιάδες φυλακισμένους, εκτοπισμένους, διωγμένους, εξορισμένους. Δεν άκουσε τις οιμωγές των βασανιστηρίων, που εν τούτοις ήταν τόσο ηχηρές, ώστε να φτάσουν έως τα πέρατα της Γης και να ξεσηκώσουν εκατομμύρια ξένους …”.

Τι να απαντήσει η Εκκλησία, προτίμησε την κλασσική μέθοδο της σιωπής.

Οι ΕΑΜίτες μητροπολίτες Ιωακείμ Χίου, Ιωακείμ Κοζάνης, Αντώνιος Ηλείας, (Τραγική ειρωνία ήταν πως υπήρξε διώκτης του Δελμούζου. Το αστείο είναι πως ο κ.Μεταλληνός στον «Θεολογικό Αγώνα» -Εκδ. «Παρουσία»-1989, σ.30- του αλλάζει το όνομα σε Γερμανό), καταδιώχτηκαν από την Ιεραρχία, δολοφονήθηκαν ηθικά και αποσχηματίστηκαν καταδικασμένοι να περάσουν στο περιθώριο, με την υποκριτική κατηγορία (για τους 2 τελευταίους) της εγκατάλειψης της επισκοπής τους πέραν του εξαμήνου, την στιγμή που οι περισσότεροι δεσποτάδες παράτησαν τις μητροπόλεις τους επί Κατοχής όχι για να κάνουν αντίσταση όπως οι τρεις ΕΑΜικοί συνάδελφοί τους,, αλλά για ασφάλεια και την καλοπέρασή τους. Κανείς από τους τρεις δεν είχε πραγματικά αριστερή τοποθέτηση και παιδεία, ήταν απλά φιλελεύθερα στοιχεία της Εκκλησίας με πατριωτική και κοινωνική ευαισθησία, κι έτσι έζησαν απομονωμένοι ακόμη κι από τους συναγωνιστές τους. Στην περίπτωση του μικρασιάτη βενιζελικού Ιωακείμ Κοζάνης, ενός εξαιρετικής μόρφωσης αλλά εγωκεντρικού ιεράρχη, που ως ΕΑΜίτης διετύπωνε έναν εμπρηστικό λίγο δημαγωγικό αριστερίστικο λόγο, από αυτόν που συνηθίζουν οι ρήτορες του άμβωνα, η Σύνοδος ενοχλήθηκε κι γιατί δεν παρενέβη –δεν ήταν και εύκολο-για να αποτρέψει την χωρίς δίκη σφαγή εκατοντάδων κακούργων της εγκληματικής και δωσίλογης ΠΑΟ της Κοζάνης. Τον Ιωακείμ διαδέχθηκε ο στρατιωτικός παπάς Κωνσταντίνος, που μετατέθηκε αργότερα αντικανονικά στην Πάτρα Αυτός ήταν ο ένοχος για την μετεγκατάσταση από τη Δύση (που ξεφορτωνόταν τους “ιερούς” της σκελετούς) του λεγόμενου λείψανου το αγ.Αντρέα, αυτός ήταν και μέλος το 1967 της έκτακτης διορισμένης χουντικής Συνόδου που εξέλεξε τον παλατιανό αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο Α΄ . Ο φίλος του Ε.Α.Μ. Γρηγόριος της Χαλκίδας, καταδικάστηκε σε προσωρινή αργία από την Σύνοδο. Ο Μυθήμνης Διονύσιος, πρόεδρος για λίγο μετά την Κατοχή, του ΕΑΜ Λέσβου, αναγκάστηκε να αποτραβηχτεί τρομαγμένος στην μητρόπολή του. Αντίθετα ο Μυτιλήνης Ιάκωβος, για τον οποίο υπήρχε η λαϊκή αίσθηση πως συνεργάστηκε με τους Γερμανούς, έμεινε ανενόχλητος. Ο δήμαρχος Μυτιλήνης δάσκαλος Απ.Αποστόλου, στις «Μνήμες» του περιγράφει την λαϊκή αντίδραση, όταν ο λαός είδε τον Διονύσιο να συνοδεύει ΕΑΜίτες μέσα σε αυτοκίνητο: «οι διαθέσεις του κόσμου άλλαξαν. Έγιναν εχθρικές. Πολλοί, από τους συγκεντρωμένους, χειρονομούσαν εχθρικά. Μερικές γυναίκες μούντζωναν, εξαγριωμένες. Εμείς, μέσα στο αυτοκίνητο, είχαμε μουδιάσει. Δεν ξέραμε πού να αποδώσουμε τη μεταστροφή. Αλλ’ ο οδηγός μας έβγαλε από την αμηχανία… Ξεγελάστηκε ο κόσμος. Είδε, μέσα στο αυτοκίνητο, το Δεσπότη Διονύσιο, και τον πήρε για τον άλλο, τον Ιάκωβο, που τον μισούσε». Αυτός ο Ιάκωβος ο Α΄που έφτασε εδώ ως επίσκοπος Δυρραχίου διωγμένος (1921) από την Αλβανία όπου δρούσε ως πράκτορας του ελληνικού εθνικισμού, ίδρυσε στον Εμφύλιο το στρατόπεδο παιδιών (“παιδούπολη” την είπανε, όπου μάντρωσε παιδάκια “για να σωθούν από το εθνοκτόνο παιδομάζωμα των κομμουνιστοσυμμοριτών”), δεν πρέπει να συγχέεται με τον Ιάκωβο Β΄, συνδεδεμένο ως αρχιμανδρίτη με το ισχυρό ΕΑΜ Λέσβου, που έζησε μετά ως δεσπότης με μεγάλη πολυτέλεια στο παλάτι που ανήγειρε και κλήθηκε μάρτυρας υπεράσπισης της Χούντας στη δίκη των Απριλιανών. Ο αγιότατος Ιάκωβος ο Α΄, βρυκολάκιασε: “Λίγο μετά την κοίμησή του, εμφανίστηκε στον ύπνο του διαδόχου του Ιακώβου Β΄, λέγοντάς του να μη ψάχνει τη ποιμαντορική του ράβδο, γιατί την είχε δωρήσει……”.

Ένοπλοι εθνικόφρονες παπάδες στη Χαλκιδική, τάγμα του αντικομμουνιστή Βλάχου μητροπολίτη Κορυτσάς Ευλόγιου

Πέρα από τις γελοιότητες κάποιων θρησκευάμενων που επικαλούνται σήμερα υποκριτικά και τυχοδιωκτικά και την ΕΑΜική δράση κληρικών, για να βγάλουν συνολικά τον κλήρο λάδι, θέλω να πω πως η συνεργασία ενός παπά με το πανίσχυρο τότε ΕΑΜ δεν σηματοδοτεί υποχρεωτικά κάποια ηθική προαίρεση, συχνά το κίνητρο ήταν συμφεροντολογικό. Ο ηγούμενος Γερμανός Δημάκος αναφέρει παλειοημερολογίτη παπά στη Μεσσηνία που δημαγωγικά ζητούσε από το ΕΑΜ να εκτελέσει “εθνικόφρονες”. Ένας άλλος μητροπολίτης, ο Σάμου Ειρηναίος, ήταν φιλικός με το ΕΑΜ στο νησί του, χωρίς να υποστεί συνέπειες. Αντί να ζητήσει λοιπόν συγγνώμη, ο ψεύτης Χριστόδουλος, που διάβαζε επί Χούντας, βγήκε κι από πάνω απειλώντας και δήλωσε με θράσος πως θα συγχωρήσει. τους ΕΑΜίτες Κοζάνης και Ηλείας: «Τώρα καλούμαστε να συγχωρήσουμε. Δεν θα λησμονήσουμε…» («Ελευθεροτυπία», 7-11-2000). Ο Χριστόδουλος προχώρησε στην τάχα «μεγαλόψυχη” “αποκατάστασή» των δυο με 50ετή καθυστέρηση αφήνοντας μικρόψυχα τον καλύτερο όλων τον Χίου Ιωακείμ στην αφάνεια.

Από το “Happy day” του Παντελή Βούλγαρη (1976). Ο Κ.Τζούμας στο ρόλο του ομοφυλόφιλου παπά του ελληνοχριστιανικού κολαστήριου της Μακρονήσου με τη Ζωρζ Σαρρή στο ρόλο της Φρειδερίκης. Ως διοικητής ο Γιώργος Μοσχίδης.

Φαίνεται πως ο Χριστόδουλος αναγνώρισε κάτι από τον εαυτό του, στο δριμύ κατηγορώ που απευθύνει μέχρι σήμερα από τον τάφο ο αδικαίωτος Ιωακείμ Χίου προς τους συνεπισκόπους του, έναν φιλιππικό που απαντά και στον κ. Γλέζο: «...αυλοκόλακες και ερπετά προ …των εκμεταλευτών του λαού, έμποροι……χρησιμοποιούντες την αγίαν…θρησκείαν ως μέσον……ναρκώσεως των λαϊκών μαζών…ασεβείς και άθεοι, μη πιστεύοντες εις ουδέν ανώτερον αλλά μόνον εις το χρήμα και εις την σάρκαν……υποκριταί και θεομπαίχται……δωσίλογοι και εκμεταλλευταί……με παθολογικάς ανηθίκους παρεκτροπάς…αδίστακτοι Φαρισαίοι δια να κρατούν τον λαό μέσα εις το σκότος της θρησκοληψίας και άσπονδοι εχθροί κάθε κοινωνικής προόδου και εξελίξεως«. Ποιος δίκασε τον Ιούλιο του ’46 τον Χίου; Ο σύμφωνα με την «Λαϊκή Φωνή» Θεσσαλονίκης (ΚΚΕ), «δωσίλογος και προδότης Μητροπολίτης Ιωαννίνων» Σπυρίδων. Η εφημερίδα παραπέμπει στο σκεπτικό της απόφασης του Δικαστηρίου Δωσιλόγων Αθήνας και συνεχίζει: «Μπάκος, Τσολάκογλου και Μητροπολίτης….υπέγραψαν την προδοτική ανακωχή με τον Γερμανό στρατηγό Γιοντλ….που άνοιξε τις πόρτες της Ελλάδας στα νώτα του στρατού μας που πολέμησε στην Αλβανία». Ο Ιωακείμ που είχε πάρει μέρος στον Μακεδονικό Αγώνα και είχε καταδικαστεί σε θάνατο από τους Νεότουρκους, άρα είχε πατριωτικές περγαμηνές (για τα μέτρα του Χριστόδουλου) όπως και οι άλλοι δυό ΕΑΜίτες δεσποτάδες, πέθανε πάμφτωχος το ’50. Τον διαδέχθηκε ο σκληρός αντικομμουνιστής Παντελεήμων Φωστίνης, πνευματικός πατέρας πολλών κακόφημων μητροπολιτών (Αττικής Παντελεήμων κλπ κλπ κλπ), που τους στρατολόγησε και εκπαίδευσε με την ανοχή της Πολιτείας κατάλληλα από παιδάκια στο ομώνυμο διαβόητο Τάγμα του που καταγγέλθηκε για βορβορώδη σκάνδαλα. Ο Φωστίνης είχε πάρει μέρος στην επίθεση κατά των μπολσεβίκων στην Ουκρανία που πραγματοποίησε το 1919 το ελληνικό εκστρατευτικό σώμα.

Ένας άλλος φασίστας μητροπολίτης, ο Βλάχος Ευλόγιος Κουρίλας, μαθητής του διαφθορείου της Αθωνιάδος Σχολής που η δικτατορία Μεταξά τον έκανε καθηγητή στο Πανεπιστήμιο για να μπορέσει να καταλάβει τη μητροπολιτική έδρα Κορυτσάς ως λόγιος, ήταν τόσο διαβόητος Ναζιστής που τον απέφευγαν και οι φίλοι του. Εξόριστος από την Αλβανία ως πράκτορας του ελληνικού εθνικισμού ομολογεί ο ίδιος: “Εγώ, όστις ηθέλησα ως καθηγητής του Πανεπιστημίου να αποτρέψω τους πλανηθέντας φοιτητάς από την οδόν της απωλείας και έκρουσα τον κώδωνα του κινδύνου προς τον λαόν διά του ραδιοφώνου, υπέστην τόσον ισχυράν την επίθεσιν, ώστε εγκατελείφθην εις το έλεος του Θεού και διά των προπηλακισμών και συκοφαντιών διεσύρθη το όνομά μου κατά τοιούτον τρόπον, ώστε εκλόνισαν και πολλούς εκλεκτούς φίλους μου” (“Δεκεμβριανή τραγωδιά των ομήρων”). Ήταν τόσο θρασύς που στην ραδιοφωνική ομιλία της 25ης Μαρτίου 1944 καταγγέλλει την “αντεθνική και αντιχριστιανική” Αντίσταση κατά των Γερμανών. Στο Βαλκανικό πόλεμο είχε συγκροτήσει ομάδα 110 ενόπλων παπάδων στη Χαλκιδική για να τρομοκρατήσει το σλαβόφωνο πληθυσμό.

Οι κατηγορημένοι ως δωσίλογοι Σερρών Κωνσταντίνος, Μυτιλήνης Ιάκωβος, Σιδηροκάστρου Βασίλειος και Φθιώτιδος Αμβρόσιος παρέμειναν ανενόχλητοι στις επισκοπές τους. Ο Αθηνών Σπυρίδων υπερασπίστηκε στο δικαστήριο δωσιλόγων τον κατοχικό πρωθυπουργό Τσολάκογλου και ο Παροναξίας Χερουβείμ κατέθεσε υπέρ του κατοχικού υπουργού Λιβιεράτου. Ο Ιερόθεος της Αιτωλοακαρνανίας, διώκτης των έντιμων κληρικών, που κατηγορήθηκε από τον Θέμο Κορνάρο (“Αγύρτες και κλέφτες στην Εξουσία.”) ως σαδιστής βασανιστής ζώων, ως διώκτης των πατριωτών κληρικών, και πως ευλόγησε τον στρατό Κατοχής στις 10-Οκτώβρη του 1943 στην πλατεία του Αγρινίου, όχι μόνο δεν λογοδότησε, αλλά καταδίκασε τον συγγραφέα για δυσφήμηση στα μετεμφυλιοπολεμικά δικαστήρια. Την ευχή του Ιερόθεου «να είναι πάντα νικηφόρα τα γερμανικά στρατεύματα» την μετέφεραν οι Ναζίδες σε όλα τα ορεινά χωριά με προκηρύξεις, που έριξαν από τα αεροπλάνα τους. Ο διάδοχός του στη Μητρόπολη Μεσολογγίου Θεόκλητος, απειλούμενος από τη Σύνοδο με υποχρεωτική συνταξιοδότηση για λόγους υγείας (οι αρχιμανδρίτες που καραδοκούν να καταλάβουν το θρόνο σαν Αγαρηνοί δελφίνοι, πιέζουν τους πάτρονές τους δεσποτάδες να διώξουν το γερασμένο άλογο), για να ξεμπροστιάσει τους συναδέλφους του και για να εκδικηθεί, επαίνεσε τον Ιερόθεο με τόσο πρόστυχο τρόπο που δείχνει την απόλυτη ηθική κατάπτωση των δεσποτάδων: «Αυτήν τη στιγμή έρχεται εις τον νούν μου κάποιο περιστατικό που έχει σχέσιν με τον αείμνηστον προκάτοχόν μου Κυρόν Ιερόθεον, εκ Καλαβρύτων ορμώμενον, άνδρα και λεβέντη συνάμα. Εγένετο λοιπόν συνεδρία της Ιεράς Συνόδου. Αρχικά εξεφωνούντο τα ονόματα των συνέδρων. Οταν λοιπόν εξεφωνήθη το όνομα μακαριστού αδελφού, ο αείμνηστος Ιερόθεος φώναξε «Παρούσα». Αναστάτωση εις την αίθουσαν. Φωνές, διαμαρτυρίες, σάλος, σχόλια… Το συμβάν όμως απεσιωπήθη εντός της αιθούσης. Κανείς δεν εκινήθη εναντίον του Ιεροθέου. Ολοι δάγκωσαν τη γλώσσα τους, ένοχοι και συνένοχοι» (Επιστολή στον Χουντόδουλο: «Η διαφθορά ενδημεί στην Ιερά Σύνοδο»- Θ.Τσάτσης Ελευθεροτυπία 17.3.2003).

Βέβαια ο φιλοναζιστής Ιερόθεος που φώναξε “Παρούσα” στη Σύνοδο έχει κι αυτός θαυματουργήσει. Διαβάζω στον βίο του αντικομμουνιστή και ψυχασθενούς μητροπολίτη Καντιώτη, ιερόσυλου κατεδαφιστή ιστορικών ορθόδοξων σλαβομακεδονικών ναών: “Μιά βροχερή ημέρα, και ενώ βαδίζει σκυμμένος, βλέπει πεσμένο κάτω ένα μικρό ταχυδρομικό φάκελλο. Σκύβει και τον παίρνει από τις λάσπες. Η έκπληξί του είνε μεγάλη όταν βλέπη ότι ο φάκελλος είνε γι’ αυτόν (έπεσε προφανώς κατά λάθος από τα χέρια του γέροντος ταχυδρόμου της νήσου). Ανοίγει και διαβάζει. Ο μητροπολίτης Αιτωλοακαρνανίας Ιερόθεος τον καλεί να πάη στο Μεσολόγγι και ν᾽ αναλάβη τη θέσι του γραμματέως της μητροπόλεως. Βλέπει το πράγμα ως κλήσι Θεού καὶ υπακούει αμέσως.”

Αυτών των αναξιοπρεπών τον έπαινο γλυκάθηκε να αποσπάσει ο Μανώλης Γλέζος;

ΥΓ
Δείτε το βίντεο με σκηνές από το Happy day και με το τραγούδι “Η θητεία”:

 

Συνεχίζεται…