Ο χουντικός Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ

Με την ευκαιρία της επετείου του Πολυτεχνείου

MEΡΟΣ 1ο

Γράμμα από το Ληξούρι: Αναγνώστης Λασκαράτος

Κύριε Ροΐδη,
Ο Σεραφείμ ανέλαβε πραξικοπηματικά αρχιεπίσκοπος ύστερα από την πτώση Παπαδόπουλου μετά τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Η περίπτωσή του είναι αντιπροσωπευτική περίπτωση προκλητικής πλαστογράφησης της ιστορικής αλήθειας, που συντελέστηκε κάτω από την περίπου γενική ανοχή.

To 2003, o χουντικός μητροπολίτης Θεσσαλονίκης o «Παναγριότατος» υβριστής του λαού των Σλαβομακεδόνων Παντελεήμων Β΄, κηδεύεται με τιμές αν και οι κληρικοί που ακολούθησαν την εκφορά του ήταν «περισσότεροι οπωσδήποτε των Θεσσαλονικέων που συνόδεψαν ως την τελευταία του κατοικία» τον για 29 χρόνια πατέρα τους. Απόντων των βουλευτών της Αριστεράς λοιπόν αλλά και των Θεσσαλονικιών, ο πολυπράγμων κ. Βενιζέλος μίλησε για τον «πατριώτη……που γνώριζε να κρατάει ισορροπίες«. Μπορούμε να φαντασθούμε τη θλίψη και τη σοβαρότητα που θα διαγράφονταν στο πρόσωπό του ρήτορος την ώρα που εκφωνούσε περίλυπος τον επικήδειο στον δεσπότη που εγκατέλειψε (ποινή καθαίρεση) τη νύμφη επισκοπή του της Σάμου για να μοιχεύσει με την πλούσια επισκοπή Θεσσαλονίκης. Καταλαβαίνουμε βέβαια πως «Το παιχνίδι είναι χοντρό διότι η Μητρόπολη Θεσσαλονίκης μπορεί να βγάλει τουλάχιστον δύο βουλευτές σε καθένα από τα δύο μεγάλα κόμματα…» («Ελευθεροτυπία», Γ.Λιάπης, 14-7-’03).

Αν στη Θεσσαλονίκη η Αριστερά έδειξε αξιοπρέπεια το 1998 στην Αθήνα είχε εξευτελιστεί. Ηθικό Βατερλώ της υπήρξε η κηδεία Σεραφείμ, ο οποίος σύμφωνα με τον μαχητικό μητροπολίτη Αμβρόσιο της Ελευθερούπολης δεν είχε «ουδέ έν εκ των παμπόλλων προσόντων, άτινα θα έδει να κέκτηται ο Πρωθιεράρχης της Εκκλησίας«. Ο Αμβρόσιος δεν ήταν τυχαίος επίσκοπος. Είχε στο ενεργητικό του την προσφυγή (1973-μαζί με τον Αυγουστίνο Φλώρινας), στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της σύνθεσης της Ι. Συνόδου, δίκη που κερδήθηκε και προκάλεσε εντύπωση στην Ευρώπη αφού ήταν η πρώτη αντιχουντική απόφαση ελληνικού δικαστηρίου. Η ειλικρίνεια αυτών των υπερκομματικών τιμητικών εκδηλώσεων στο Σεραφείμ δοκιμάστηκε πολύ αργότερα (2005) όταν ο μητροπολίτης Πειραιά Καλλίνικος, ιδρυτής της παρακρατικής «Χρυσοπηγής» και μέντορας του Χριστόδουλου υπερασπιζόμενος απεγνωσμένα τον «ανδρισμό» του που είχε τρωθεί από αλλεπάλληλες κατηγορίες για ομοφυλοφιλία, κατηγόρησε τον Σεραφείμ ως τον πρώτο εμπνευστή αυτής της «σκευωρίας», χωρίς να ενοχληθεί κανείς χωρίς κανείς να του πει πως ο Σεραφείμ δεν έκανε ατιμίες. Τον τελευταίο πολίτη να είχαν κατηγορήσει για τέτοια ατιμία, κάποιος θα τον υπερασπιζόταν, τον Σεραφείμ κανείς, ακόμη και όταν τον κατηγορούσε ο αντιπαθής σε πολλούς Καλλίνικος.

Δεν έγραψα το παρόν για να προσβάλω τη μνήμη ενός νεκρού. Άλλωστε ποιος θυμάται σήμερα τον Σεραφείμ. Λιγότεροι κι από αυτούς που θυμούνται τον Χουντόδουλο. Το ενδιαφέρον βρίσκεται στο πως μια ασήμαντη και διαβλητή προσωπικότητα της θρησκευτικής Δεξιάς, μεταμορφώνεται από τα ΜΜΕ σε κοινώς αποδεκτό πρόσωπο, ιδιαίτερα δε από την Αριστερά.

Μετακινημένος αντικανονικά ο Σεραφείμ από τη μητρόπολη Άρτας (ποινή καθαίρεση) στα πλούσια Γιάννενα, όρκισε επίσης αντικανονικά στην Αθήνα την χουντοκυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου. Έκανε όμως έτσι εισπήδηση σε ξένη επισκοπή. Παρά τις διαμαρτυρίες του θιγόμενου χουντικού Αρχιεπίσκόπου Ιερώνυμου Α΄, η Σύνοδος κατάπιε την παραβίαση που τιμωρείται και αυτή με καθαίρεση. Άλλωστε ο Ιερώνυμος αναγκάστηκε να παραιτηθεί για να γίνει αμέσως μετά αρχιεπίσκοπος ο Σεραφείμ χάρις στη φιλία του με τον αόρατο δικτάτορα Ιωαννίδη, εκλεγμένος εντελώς αντικανονικά με συντακτική πράξη της Δικτατορίας, που απέκλειε τη μισή Ιεραρχία από τις διαδικασίες της εκλογής με το πρόσχημα της Αντικανονικότητας στην εκλογή τους, το οποίο όμως αν λαμβανόταν ως μέτρο ελάχιστους επισκόπους στην Ελλάδα θα άφηνε αλώβητους. «Κυνικαί συναλλαγαί, φατριαστικαί δοσοληψίαι και ταπεινά συμφέροντα» τον είχαν ανεβάσει στον θρόνο σύμφωνα με τον Αμβρόσιο της Ελευθερούπολης που ποτέ δεν σταμάτησε μαζί με τον Αυγουστίνο της Φλώρινας να επιτίθεται στον νέο αρχιεπίσκοπο όπως και στον προηγούμενο.

Κατηγορημένος ο Σεραφείμ από τον πρώην Θεσσαλιώτιδος Κωνσταντίνο για ηθικές παρεκτροπές, υπήρξε διώκτης των επισκόπων που δεν έλεγχε, ενώ προώθησε πολλούς διεφθαρμένους κληρικούς, κάνοντας πως δεν άκουγε τις κατηγορίες εναντίον τους. Ο Κωνσταντίνος τον κατηγόρησε πως όταν εργάσθηκε ως κατηχητής στην Άρτα, το έργο του «..το διέλυσε η σκανδαλώδης ζωή του κ. Σεραφείμ», τότε δεσπότη της πόλης που είχε δημιουργήσει «αποπνικτική ατμόσφαιρα από ηθικής πλευράς». «Κρύβει πολλά», συνεχίζει ο πρώην Θεσσαλιώτιδος η απάντηση «Ο αναμάρτητος πρώτος τον λίθο…«, που έδωσε στους δημοσιογράφους ο Σεραφείμ, ερωτώμενος για τα σεξουαλικά σκάνδαλα του μητροπολίτη Πρεβέζης. Και καταλήγει: «Τα διατυμπανιζόμενα σκάνδαλα του Στυλιανού Πρεβέζης είναι μικροπταίσματα μπροστά στα ηθικά όργια του κ. Σεραφείμ στην Άρτα και στα Ιωάννινα«. Και η χαριστική βολή: «Διότι μεταξύ Ορθοδόξου σεξ και αιρετικού σεξ…δεν γίνεται σύγκρισις» (Σ. Καρατζαφέρη «Φάκελλος. Εκκλησία»). Πρόκειται για κακίες ενός αποδιοπομπαίου; Γιατί τότε η Σύνοδος δεν τον δίκασε ως ιεροκατήγορο και συκοφάντη; Γιατί αργότερα προτάθηκε στον Κωνσταντίνο αποκατάσταση σε άλλη μητρόπολη; Ο Κωνσταντίνος όμως αποποιήθηκε την αντικανονική επαναφορά του σε άλλη μητρόπολη κηδόμενος των Κανόνων και της προσωπικής του αξιοπρέπειας. Aρνήθηκε τα παζαρέματα, τις διχοτομήσεις επισκοπών και την ίδρυση προσωρινών πρωσοποπαγών μητροπόλεων κι αυτό ενισχύει τη βαρύτητα της μαρτυρίας του. Αλλά τον Σεραφείμ είχε καταγγείλει και ο προκάτοχός του Ιερώνυμος, που σε επιστολή του, του υπενθυμίζει πως ο Σεραφείμ ως ιεροδικαστής ήταν «επιεικής ακόμα και επί των πλήρως αποδεδειγμένως ενόχων έστω και αν ακόμη ούτοι είχαν συλληφθεί ασχημονούντες επ’αυτοφόρω» (29-6-1974). Θα μπορούσε και εδώ να πει κανείς πως ο Ιερώνυμος εκδικήθηκε τον διάδοχό του και αυτό εν μέρει ισχύει αφού οι δεσποτάδες βγάζουν τα άπλυτά τους στη φόρα όταν μαλώνουν για κάποια επισκοπή. Όμως οι κατηγορίες αποδείχτηκαν αληθινές στην πράξη. Ο Σεραφείμ φοβόταν πως κάποτε θα έσκαγε ο οχετός των εκκλησιαστικών σκανδάλων και έλεγε: «Μην ξεσκεπάζετε αυτό το καζάνι που βράζει γιατί θα ξεχειλίσει καυτή βρώμα και θα μας κάψει όλους» (Γ.Καλοκαιρινός, «Καθημερινή»-7-72002). Ο ίδιος αποκατάστησε και τοποθέτησε «σε θέσεις κλειδιά» μερικούς από αυτούς που καθαίρεσε ο προκάτοχός του «για ερωτικά και οικονομικά σκάνδαλα….Παράδειγμα ο αρχιμανδρίτης κ. Β….που καθαιρέθηκε για σεξουαλικά όργια» τοποθετήθηκε μετά «ηγούμενος σε μοναστήρι της Αττικής και προϊστάμενος ενορίας στο Μαρούσι». Ταυτόχρονα όμως ο Σεραφείμ εμφανιζόταν σε πρωτοσέλιδο της «Ελεύθερης Ωρας», τάχα «αγανακτισμένος και βλέποντας το χάλι του παπαδαριού» να δηλώνει: «Κατάντησα αρχιεπίσκοπος πούστηδων», «δήλωση που άφησε εποχή και που την άφησαν οι άμεσα ενδιαφερόμενοι να κυλίσει μέσα στη σιωπή» («Νέοι Ανθρωποι», 28-2-2003).

Η στενή συνεργασία του Σεραφείμ με την Δικτατορία είναι αυταπόδεικτη. Η άνοδός του στον θρόνο υπήρξε προϊόν της εύνοιας του Ιωαννίδη. Μια επιστολή του στον δικτάτορα Παπαδόπουλο στις 9 Μαρτίου 1968 δείχνει πως ήταν ακροδεξιός από πεποίθηση. Ζητούσε «Ταχεία συγκρότησιν ελαφρών αντικομμουνιστικών στρατιωτικών τμημάτων διώξεως……Χρειάζεται αντικομμουνιστικός φανατισμός…Τα ΛΟΚ θα χρησιμοποιηθούν εν ώρα σοβαρωτέρου κινδύνου επί πολυπληθεστέρων συμμοριών…«, ενώ καταγγέλει πως «Μέρος των άλλων Εθνικοφρόνων Ελλήνων ου μόνον αδρανεί …αλλά υστεροβούλως…κάνει γλυκά μάτια προς τους Κομμουνιστάς…«, ενώ ζητούσε » δι ‘ελληνοφιλανθρωπικούς λόγους»(sic) προστασία των προδοτών που συνεργάστηκαν με τον κατοχικό στρατό, λόγω του κομμουνιστικού κινδύνου. Ο δεσπότης Σύρου Δωρόθεος Α΄, κάτω από το βάρος των στοιχείων ομολογεί στον δημοσιογράφο Σ.Καρατζαφέρη που τον στριμώχνει για να του αποσπάσει την ομολογία για τον Σεραφείμ: «Έχεις δίκιο είναι φασίστας…«. Ο βουλευτής του Κέντρου (μετέπειτα στέλεχος του ενιαίου Συνασπισμού) Τάσος Μήνης, μια εξαιρετική προσωπικότητα γενναίου δημοκράτη στρατιωτικού (αντισμήναρχος) που αντιστάθηκε στην Χούντα και βασανίστηκε κτηνωδώς στα ελληνοχριστιανικά μπουντρούμια της ΕΣΑ, σεμνός και στην κηδεία του που έγινε το 2005 σε στενό κύκλο χωρίς τις τιμές που εδικαιούτο με το παραπάνω, αρνήθηκε στη Βουλή του ‘74 να ορκιστεί από τον Σεραφείμ.

Στην περιβόητη συνέντευξή του Σεραφείμ στα «ΝΕΑ» (23.10.74), όπου ξεγυμνώθηκε σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια η αμορφωσιά και το ηθικό ανάστημα του ανδρός, ρωτήθηκε αν μετανόησε που όρκισε τις χουντικές κυβερνήσεις:
-«Καθόλου. Ποιος εγώ; Καθόλου. Θαύμα. Πολύ ωραία έκανα…».

Ο κ. Παπαθεμελής (τότε ΕΔΗΚ-21.10.’76), εκπροσωπώντας χριστιανοσοσιαλιστικά ιδανικά σε εκείνη τη φάση της ζωής του, κατήγγειλε στην Βουλή τον αμετανόητο Σεραφείμ που το όνομά του «είχε αναμιχθεί» στην «συνωμοσία του Φεβρουαρίου», μια αποτυχημένη στρατιωτική απόπειρα για την επαναφορά της Χούντας. Στην αγόρευσή του μάλιστα είπε πως «δεν μπορεί να γίνει λόγος για Σύνοδο η οποία τον εξέλεξε» και διερωτήθηκε εύλογα πως γίνεται δυο χρόνια μετά την πτώση της Δικτατορίας «κατορθώνει να μένει αμετακίνητος…». Aμετανόητα ακροδεξιός και αγριάνθρωπος ο Σεραφείμ κάλεσε τον Ιούνιο του 93 τον χασάπη Κάρατζιτς (φωτ. ) στην Ελλάδα και σε συνεργασία με συνδικάτα και παράγοντες του ΠΑΣΟΚ και της Αριστεράς του διοργώνωσε φασιστική συγκέντρωση το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας, παρουσία και του φερέλπιδος βουλευτή της ΝΔ Κώστα Καραμανλή, ο οποίος αργότερα ντρεπόταν να το ομολογήσει. «Ο Σεραφείμ ήταν τόσο εκστασιασμένος που συναντούσε τον Κάρατζιτς, ώστε όταν σε κάποια φάση της συνάντησης προσπάθησε να του φιλήσει το χέρι, εκείνος τον απώθησε μαλακά λέγοντας: ‘Εγώ πρέπει να σου φιλήσω τα πόδια.’(!)»

Στο «ΒΗΜΑ της Κυριακής», δημοσιεύτηκε μέσα σε πλαίσιο η είδηση πως ενώ ο Σεραφείμ επισκεπτόταν πρωτοχρονιάτικα στο προεδρικό μέγαρο τον Κ. Καραμανλή του έπεσε ένα περίστροφο από την τσέπη. Η δημοσίευση της μεγαλύτερης κυκλοφορίας εφημερίδας, δεν προκάλεσε καμία αντίδραση στην κοινωνία που φαίνεται πως πάσχει από μιθριδατισμό. Τα «ΝΕΑ» έδωσαν με τον θάνατό του κι άλλες λεπτομέρειες: « ‘Εδώ το έχω ακόμα’. Το περίστροφο δεν φαινόταν κάτω από τα ράσα. Ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ όμως έκανε την κίνηση με το χέρι του, θέλοντας να δείξει στον τότε πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή ότι είναι πάντα «έτοιμος για αντάρτικο….Αν και Αρχιεπίσκοπος, ουδέποτε έπαψε να οπλοφορεί. Και δεν είναι μόνο το επεισόδιο με τον Καραμανλή. Το όπλο κάτω από το ράσο ήταν γι’ αυτόν σημαντικό. ‘Μπορεί να ήταν κατάλοιπο του βουνού, μπορεί όμως να ήταν μια αντίδραση στην ανασφάλειά του, ποτέ δεν έδωσε εξηγήσεις γι’ αυτό και ποτέ δεν έδινε’, λέει μητροπολίτης που τον έζησε από κοντά» (Π.Μπαϊλης, 10.4.’98). Το 2005 βέβαια καταγγέλθηκε από τον Νίκο Κωνσταντόπουλο με αφορμή τους οπλισμένους Νεκτάριο μητροπολίτη Καλύμνου (κατηγορήθηκε ως παιδεραστής και πήρε προαγωγή από τον πατριάρχη), Νικηφόρο μητροπολίτη Διδυμοτείχου, αρχιμανδρίτες Νικ. Φαρμάκη και Αθαν. Μισσό, πως οπλοφορούσαν 70 κληρικοί!

Στην απολογία του για τον «Άγιο Πρεβέζης», ο Δημήτρης Κολλάτος είπε για τον αρχιεπίσκοπό του τον «Περλαφείμ», όπως τον είχε ονομάσει για να αποφύγει δικαστικές περιπέτειες: «Είχα σκεφτεί να βγάλει ο Σεραφείμ ένα πιστόλι και να πεί ‘σκάστε ρέ’ μπάμ – μπάμ. Μου είπε όμως ο κ. Γιαννόπουλος (σ.σ. εννοεί τον δικηγόρο του Ευάγγελο, μετέπειτα υπουργό του ΠΑΣΟΚ) ‘όχι το πιστόλι, θα ‘χουμε φασαρίες, βγάλε το πιστόλι’. Έκανα … μερικές υποχωρήσεις ….. Έ, λέω, αφού το λέει ο Γιαννόπουλος ας βγάλουμε το πιστόλι, με λύπη μου. .. … του πήγαινε του Σεραφείμ, όταν άνοιγαν τα ρούχα του να του φαίνεται ένα μεγάλο πιστόλι…ανάμεσα στη ζώνη……..μπροστά στην ελληνική πραγματικότητα, έκανα μερικές μικροϋποχωρήσεις. Δεν θα τις ξανακάνω εύκολα……δεν πρέπει να κάνουμε».

Αμαθής και ανίκανος να αρθρώσει λόγο, αναγκάστηκε ο Σεραφείμ να σιωπά, αρετή που πολύ εκτιμήθηκε από την Πολιτεία, που ήθελε έναν αρχιεπίσκοπο που να μην ενοχλεί, έναν άνθρωπο που λες κι οι καβαφικοί στίχοι γράφτηκαν γι’αυτόν: «Μήτε βαθυστόχαστες σκέψεις ήταν, μήτε τίποτε…….Κι έτρεμεν η ψυχή του μη τυχόν χαλάσει την καλούτσικην εντύπωσιν μιλώντας με βαρβαρισμούς δεινούς τα ελληνικά«. Η αφωνία του, περιβλήθηκε αργότερα με τις αρετές της θυμοσοφίας και με την αχλύ της σεμνότητας, ενώ απλώς οφειλόταν σε άγνοια της Ελληνικής. Είναι όμως αλήθεια πως δημιούργησε κάποιες συμπάθειες στην πιό «φιλελεύθερη» μερίδα του κλήρου και των θεολόγων λόγω της νικηφόρας σύγκρουσής του με τις αντιδραστικές πρεκκλησιαστικές οργανώσεις, οι οποίες κυβερνούσαν μέχρι τότε την Εκκλησία τρομοκρατώντας τους Αρχιερείς με εκβιασμούς αποκάλυψης ιδιαιτεροτήτων της ιδιωτικής τους ζωής, γιατί συστηματικά φακέλωναν τον ανώτερο κλήρο. Όσες όμως σχετικές αναφορές και αν διαβάσει ο αναγνώστης θα διαγνώσει εύκολα πως όλα αυτά δεν ήταν τόσο σύγκρουση αντιλήψεων όσο μια άγρια μάχη φατριών για τη λεία της εξουσίας. Οι λίγες συνεντεύξεις που αποπειράθηκε να δώσει ο Σεραφείμ, και οι αυθόρμητες δηλώσεις του στην βαρβαρική, μαρτυρούν το επίπεδό του. Η αθυροστομία του ήταν πασίγνωστη. «Γαμώ το κέρατό σας», φώναξε μέσα στην εκκλησία προς τους παρεκκλησιαστικούς που αποδοκίμαζαν στην Λάρισα την ενθρόνιση του μεγαλοοικοπεδούχου μητροπολίτη Σεραφείμ Ορφανού, «τενεκέ ξεγάνωτο» αποκάλεσε πρώην υπουργό της Ν.Δ. που ενεργούσε για την επιστροφή των 12 μητροπολιτών που είχε εκθρονίσει χωρίς δίκη (!) ως χουντικούς (!) Δεν ήταν βέβαια ο μόνος κληρικός που έβριζε μέσα στο ιερό. Ο πρωτόπαπας Βλαχερνών Κων. Καβάσιλας (14ος αιώνας), όταν ως διάκος λειτουργούσε στην μονή Οδηγών, είπε στον γέρο συλλειτουργό του «γαμώ τον συμπένθερό σου» (Βλ. Κ. Γ.Πιτσάκη «Η θέση των ομοφυλόφιλων στη Βυζαντινή κοινωνία». Ημερίδα «Οι περιθωριακοί στο Βυζάντιο»). Το υβρεολόγιό του όμως τον έκανε δημοφιλή στο κομμάτι της κοινής γνώμης που αναγνώριζε στον Σεραφείμ κάτι από τον εαυτό του και το ερμήνευε ως «λαϊκότητα». Ο μακαρίτης επίσκοπος του ΟΔΔΕΠ Λεόντιος, κατέθεσε ως κατηγορούμενος στο δικαστήριο πως ο Σεραφείμ του είπε πιέζοντάς τον να υπογράψει παράνομα χωρίς έγκριση της Συνόδου μια χρηματική επιχορήγηση: «Λεόντιε λεφτά θα πάρεις βλάκα. Κάνεις και τσουτσουνίσματα; Όλοι κύπτουν τον αυχένα στον αρχιεπίσκοπο» (Θ.Τσάτσης-Π.Στάθης «Ελευθεροτυπία», 13-3-2001).

…

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ το επόμενο Σάββατο 27 Νοεμβρίου