Ρέκβιεμ και Μάχη για έναν θρόνο

«Άξαφνα η πόρτα μας άνοιξε.
Πρώτος κατέβαινε ο αυτοκράτορας
με καινούργια στολή
ο νέος αρχιεπίσκοπος
ο υπουργός παιδείας και θρησκευμάτων
πιό πίσω οι αυλοκόλακες…»
Μιχ. Κατσαρού «Βησιγότθοι»

Γράμμα από το Ληξούρι: Αναγνώστης Λασκαράτος

Kύριε Ροϊδη,

α θυμόσαστε την ώρα της εκλογής του μακαρίου Χριστόδουλου. Ο αείμνηστος ακολούθησε την εντολή του Οράτιου: «Carpe diem…» δηλαδή «άδραξε τη μέρα». Καμαρωτός ανηφόρισε την οδό της Αγ.Φιλοθέης ακολουθούμενος από μπουλούκι κληρικών, λαϊκών και χωροφυλάκων κυριευμένος από «υπεροψίαν και μέθην» για να χαιρετήσει από το μπαλκόνι το πόπολο που σε μένα θύμισε τους στίχους του Σκαρίμπα:

«όλοι εμείς φασουλήδες,
να και συ θιασάρχης»(1).

Η αλήθεια είναι πως η Μακαριότης του ήθελε τον θρόνο και το έδειχνε με την γνωστή του ειλικρίνεια κάπως άγαρμπα κάνοντας τον Αγιώτατο Σεραφείμ να μιλήσει για «κοράκια» πάνω από το πτώμα του. Δεν έκανε ας πούμε τσιριμόνιες όπως ο αγ.Φώτιος, που αφού έφερε τον κόσμο ανάποδα για να διοριστεί από το παλάτι πατριάρχης, έγραφε στον πάπα Νικόλαο πως τάχα μου θυσίασε άθελά του μια ευτυχισμένη ιδιωτική ζωή(2). Προσπάθησε όμως ο Μακαριώτατος να συγκρατηθεί, για να μην πάθει ότι και ο Καλλίνικος ο Γ΄ που όταν έμαθε πως έγινε πατριάρχης πέθανε από συγκοπή. Ο δικός μας όμως επέζησε, ενώ

«Η καμπάνες μανιωμένες
Έκαναν ‘σα λυσσιασμένες«(3).

Αν ήταν φιλοσοφημένος άνθρωπος θα άκουγε τον προφήτη Οβδιού: «Κι αν πετάξεις σαν αετός, κι αν μέσα στ’ άστρα χτίσεις την φωλιά σου, εγώ θα σε γκρεμίσω από εκεί». Τέτοιες ώρες, τέτοια λόγια …Βρε αδελφέ διάβαζε που διάβαζε επί Χούντας δεν έριχνε και μια ματιά στον Ιωάννη τον Χρυσόστομο; Θα εμπέδωνε τότε πως «Ματαιότης ματαιοτήτων τα πάντα ματαιότης» και στα αυτιά Του θα ηχούσαν οι φωνές του στριφνού Ιεράρχη από τον «Εις Ευτρόπιον», (52.393.31-48): «Πού νυν η λαμπρά της υπατείας περιβολή; Πού δε αι φαιδραί λαμπάδες; Πού δε οι κρότοι… και αι πανηγύρεις. Πού οι στέφανοι …. Πού ο της πόλεως θόρυβος και αι … ευφημίαι και των θεατών αι κολακείαι; Πάντα εκείνα οίχεται».

Θα το σκεφτότανε λιγάκι πριν αποτολμήσει εκείνα τα Φορ Σίζονς, τις λιμουζίνες, τις βίλλες, τα ελικόπτερα, τις αποστολικές κρουαζιέρες, τις χρυσές αλλαξιές των αμφίων κλπ. Τέλος πάντων η Αγιότης Του μετέστη τώρα εν κόλποις Αβραάμ και σε λίγο καιρό οι κολοσσοί της τηλεοπτικής δημοσιογραφίας, και οι κ.κ.Καρατζαφέρης και Ψωμιάδης δεν θα θυμούνται ούτε το όνομά Του, όπως δεν θυμάται κανείς το όνομα του Αγιωτατου Σεραφείμ, ούτε καν ο κ.Νίκος Κωνσταντόπουλος (ΣΥΝ) που εκφώνησε λαμπρό επικήδειο λόγο (μαζί με τον μακαρίτη τον Χαρίλαο του Κ.Κ.), μόνο ο Πανιερώτατος Καλλίνικος (παραιτήθηκε για λόγους υγείας) τον θυμήθηκε για να τον κατηγορήσει μετά θάνατον πως αυτός έβαλε τον νεαρό θεολόγο-ιεροψάλτη να πει πως τον κυνηγούσε με κατεβασμένα παντελόνια γύρω από την Αγία Τράπεζα.

Μιλώντας για τον ευλογημένο Σεραφείμ, θυμάμαι κύριε Ροϊδη και μια δήλωση του μακαρίτη δεσπότη Περιστερίου Αλέξανδρου: «..αυτή τη στιγμή δεν βλέπω αντικαταστάτη του Σεραφείμ. Χειρότερους βλέπω, καλύτερους δεν βλέπω. Μακάρι να είχαμε ένα φωτεινό πρόσωπο, που να ήταν δυνατό να εκλεγεί. Γιατί τα φωτεινά πρόσωπα δεν μπορούν να εκλεγούν. Πρέπει να είσαι θολός άνθρωπος για να σε εκλέγουν οι σκοτεινοί».(4)

Οι Σύνοδοι επικαλούνται την επενέργεια του Αγ. Πνεύματος στην εκλογή του Πρώτου τους,. Ο άγ.Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός όμως μιλά περιφρονητικά γι’αυτές: «Τις Συνόδους…τις χαιρετώ από μακριά, επειδή γνωρίζω πόσο είναι θορυβώδεις…Ποτέ δεν θα ξανακαθίσω σ’αυτές τις συνάξεις πελαργών και χηνών«(5). Οι περισσότεροι βυζαντινοί πατριάρχες υπήρξαν σκεύη εκλογής της δυναστείας και οι μέθοδοι διαδοχής διέποντο από τους κανόνες της ανθρωποφαγίας. Ο άγ.Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, άρπαξε τον θρόνο από τον πατριάρχη Δημόφιλο, διοριζόμενος από τον χασάπη αυτοκράτορα Θεοδόσιο Α΄. Λίγους μήνες μετά, αναγκάστηκε να παραιτηθεί, κάτω από την κατακραυγή των επισκόπων των οποίων δεν είχε ζητηθεί η γνώμη. Αυτός που επιλέχτηκε ως διάδοχός του ο Νεκτάριος, δεν είχε σύμφωνα με τον Σωζομενό ούτε καν βαπτιστεί. Πολλές φορές η φαντασία της Εξουσίας, έδινε στο Άγ.Πνεύμα, την δυνατότητα να εκφρασθεί με πρωτότυπο τρόπο. Ο ανώνυμος χρονογράφος που εξιστορεί την βασιλεία του Θεόδωρου Β΄Λάσκαρι, καταγράφει την εκλογή του αμαθούς καλόγερου αγ.Αρσένιου στον πατριαρχικό θρόνο με τυχαίο τελετουργικό άνοιγμα των σελίδων του Ευαγγελίου. Όταν εκφωνήθηκε το όνομά του, ανοίχτηκε το ιερό βιβλίο στην σελίδα (Ιωάννη 18,1) που γράφεται «αυτός και οι μαθηταί αυτού», γεγονός αποδεικτικό της θείας-και της βασιλικής-προτίμησης. Η θεοκρισία αποδείχτηκε αλάνθαστη, αφού ο νέος πατριάρχης, που πέρασε στον επισκοπικό βαθμό μέσα σε ένα τριήμερο, αφόρισε σύσσωμο το αντίπαλο δεσποτάτο της Ηπείρου κατ’απαίτησιν του μονάρχη του. Ο ίδιος φρόντισε να απαλύνει το τέλος του ευεργέτη του, που μετά από μια βασιλεία γεμάτη ακρωτηριασμούς, εκτυφλώσεις και εκτελέσεις αθώων έτρεμε τις φωτιές της Κόλασης, υπογράφοντάς του ένα συγχωροχάρτι. Η καταρράκωση του πατριαρχικού αξιώματος είχε κορυφωθεί με την ανάδειξη νεαρών εφήβων στον θρόνο όπως ο Άγιος Στέφανος και ο Θεοφύλακτος που ήταν γόνοι των αυτοκρατορικών οικογενειών.

Το να αναφερθεί κανείς στις λεγόμενες «αλλαξοπατριαρχίες» της Τουρκοκρατίας, θα απαιτούσε Τόμους και η δυσοσμία που θα αναδυόταν θα έπνιγε όλο το μπλογκ. Είναι γνωστό πως «…η χειροτονία ιερέων επισκόπων ή μητροπολιτών με τη μεσολάβηση κάποιου χρηματικού δώρου…αποτελούσε κοινό χαρακτηριστικό της εκκλησιαστικής ζωής καθ’όλη την περίοδο (τέλη 16ου αιώνα)….αλλά και πριν και μετά απ’αυτήν«(6). Περιορίζομαι στην αναφορά της «Ελληνικής Νομαρχίας: «Η Σύνοδος αγοράζει τον πατριαρχικόν θρόνον από τον οθωμανόν αντιβασιλέα δια μιαν μεγάλην ποσότητα χρημάτων, έπειτα τον πωλεί ούτινος της δώση περισσότερον κέρδος…».
To 1875 παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης να σκεπαστεί η υπόθεση ήλθε στο φως το σκάνδαλο των «Σιμωνιακών», της αγοράς δηλαδή των επισκοπικών αξιωμάτων από τους αρχιερείς Μεσσηνίας, Πατρών και Κεφαλληνίας. Ο ίδιος ο γαμπρός του πρωθυπουργού, ο υπουργός Δικαιοσύνης, ο υπουργός των Εκκλησιαστικών και ο απαραίτητος δικαστικός, ένας Ειρηνοδίκης ήταν μεταξύ των κατηγορουμένων. Τον Απρίλη ο νέος πρωθυπουργός Χ. Τρικούπης προωθεί την εκκαθάριση της υπόθεσης. Αποκαλύφθηκε ότι και άλλοι κληρικοί είχαν δώσει χρήματα, αλλά οι συγκεκριμένοι πλειοδότησαν. Ο Κεφαλληνίας έδωσε το τεράστιο ποσό των 42.000 δρχ. ενώ ένας άλλος δελφίνος ο διευθυντής της Ιερατικής Σχολής Χαλκίδος, Βαρθολομαίος Γεωργιάδης είχε δώσει μόνο 9 χιλιάδες. Οι υπουργοί καταδικάστηκαν σε φυλάκιση και οι μητροπολίτες υποχρεώθηκαν να πληρώσουν στο Δημόσιο το διπλάσιο αυτού που είχαν δώσει στους υπουργούς, αλλά επειδή δεν το είχαν διαθέσιμο φυλακίστηκαν μέχρι να το βρουν, κάτι που τώρα θα προκαλούσε τις διαμαρτυρίες τουλάχιστον του ευλαβούς κ. αρχηγού του ΠΑΣΟΚ θαυμαστού της αμφιλεγόμενης λογιοσύνης του Μακαριστού. Ο Κεφαλληνίας για παράδειγμα απέδωσε 50.000 δραχμές. Όποιος κάνει αναγωγή του ποσού στο σήμερα, καταλαβαίνει τι αντιπαροχή προσδοκούσαν από τις έδρες τους. Η Σύνοδος προσπάθησε να καλύψει τους ενόχους και αργότερα τους αποκατάστησε αφού η διαδικασία της αγοραπωλησίας της Θείας Χάρης ήταν μέσα στην Ιερή εκκλησιαστική παράδοση. Ο Σουρής δεν έχασε την ευκαιρία:

«Πολλά τα έτη Δέσποτα, θέλω παπάς να γίνω
πιστεύω πως δεν έρχεσαι με χέρια αδειανά
Ας χειροτονηθώ παπάς και όσα θες σου δίνω
ως τόσο πάρε κάμποσα Δεσπότη μου λιανά
Και ο Δεσπότης τον παπά απ’τα μαλλιά αρπάζει
και άξιος και άξιος ο κόσμος του φωνάζει»(7).

Η ίδια η Β΄Συνέλευση του Άστρους είχε αναγκαστεί να διακηρύξει: «Επειδή καθ’εκάστην παρελύοντο τα της Εκκλησίας και καταχρήσεις μάλιστα συνέβαινον περί τας χειροτονίας..» να απαιτήσει από τους δεσποτάδες μεταξύ πολλών άλλων: «Χειροτονείν ουκ επί χρήμασι»(8).

Στην Κύπρο, τους δεσποτάδες εκλέγει ο λαός. Το 1947, οι κομμουνιστές υποστήριξαν για αρχιεπίσκοπο τον Πάφου Λεόντιο και οι δεξιοί τον Σιναίου Πορφύριο. Νίκησε ο πρώτος, αλλά πέθανε μετά 36 ημέρες ίσως δηλητηριασμένος. Εποχή ψυχρού πολέμου και τα πράγματα μπήκαν στην θέση τους με την εκλογή του αντικομμουνιστή Μακάριου του Β΄(9). Όταν πέθανε, οι δελφίνοι ήταν δυο. Στο δημοψήφισμα για την «Ένωση», τέθηκε θέμα ποιός από τους δυο θα συνοδεύσει τις υπογραφές στο Λονδίνο. Ρίχτηκε κλήρος και κέρδισε ο Κυρηνείας, του οποίου οι άνθρωποι είχαν γράψει και στους δυο κλήρους το όνομά του(10). Για τις αρχιεπισκοπικές εκλογές του 2006 στις οποίες αναμίχθηκε και το κομμουνιστικό κόμμα υποστηρίζοντας τον μη χείρονα και, η οποία συνοδεύτηκε από καταγγελίες για ροζ σκάνδαλα, ρουσφέτια, νοθεία και εξαγορά τα γεγονότα είναι πρόσφατα. Η μακιαβελική παρωδία κατέληξε στην εκλογή του τελευταίου σε ψήφους ύστερα από διαδοχικά παζαρέματά του με τον δεύτερο για να αποκλεισθεί ο πρώτος και με τον πρώτο για να αποκλεισθεί ο δεύτερος. «Αυτά που συνέβησαν ξεπερνούν κάθε νοσηρή φαντασία»(11).

Από το 1922 με νόμο του κράτους, οι επαρχιούχοι επίσκοποι προήχθηκαν σε μητροπολίτες και ο μητροπολίτης Αθηνών ικανοποιήθηκε με τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου. Όποιος μελετήσει τις διαδικασίες με τις οποίες εκλέχτηκαν οι επίσκοποι Αθηνών, θα βεβαιωθεί ότι οι επεμβάσεις των ανακτόρων και του υπουργείου ταλαιπώρησαν αφόρητα το Άγιο Πνεύμα. Ο Λ΄ «Κανόνας των Αγ.Αποστόλων» όμως, ορίζει να αφορίζεται ο επίσκοπος που χρησιμοποίησε κοσμικούς για την εκλογή του. Η άνοδος του Βενιζέλου, σήμανε και την έκπτωση του βασιλόφρονα Θεόκλητου, που αντικαταστάθηκε από τον Μελέτιο. Ο Θεόκλητος φυλακίστηκε σε κελλί με σαλονάκι και χαλιά, από όπου παρήλασε όλη «η βασιλική Αθήνα» και «του πήγαιναν κυρίες λουλούδια, γλυκίσματα, πεσκέσια» κι εκείνος «απλωνε τα περιποιημένα και μυρωμένα χέρια του προς τα τρυφερά κ’ευλαβή τους χείλια…»(12). Η παλινόρθωση του βασιλιά το 1920 σήμανε την επιστροφή του Θεόκλητου και τoν υποβιβασμό του Μελέτιου στην τάξη των μοναχών, πράγμα που δεν εμπόδισε να γίνει διαδοχικά πατριάρχης της Πόλης και της Αλεξάνδρειας..
Το 1938, ο ηττηθείς Χρύσανθος ο από Τραπεζούντος, κατέφυγε στα Δικαστήρια και ευνοούμενος από την δικτατορία Μεταξά πέτυχε την ακύρωση της εκλογής του Δαμασκηνού, που φυλακίστηκε στην μονή Φανερωμένης της Σαλαμίνας, φρουρούμενος σαν κακούργος από χωροφύλακες για δυο χρόνια. Ο Δαμασκηνός πήρε την ρεβάνς όταν οι Γερμανοί έδιωξαν τον Χρύσανθο. «22 εγκάθετοι αρχιερείς…άνευ σειράς και τάξεως» με πρόσκληση της «ψευδοκυβέρνησης» τον εξέλεξαν, θα σημειώσει στις 18-6-’41 ο Χρύσανθος στο ημερολόγιό του. Mετά την απελευθέρωση ο Χρύσανθος απέτυχε παρά την βασιλική εύνοια να έχει την τελευταία λέξη. Ο Κ.Τσάτσος, αρμόδιος υπουργός τότε, ομολογεί στην «Λογοδοσία μιας ζωής»(13): «…κατέληξα πως ο πιο κατάλληλος θα ήταν ο Σπυρίδων των Ιωαννίνων», «ο παμπόνηρος καλόγερος» που είχε κατέβει στην Αθήνα «και εγκαταστάθηκε στο σπίτι της παληάς του φίλης της Χατζημιχάλη στην Πλάκα» για να πάρει μέρος στις ζυμώσεις. Με κυνισμό ο μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας μας, περιγράφει την θεομπαιχτική τελετή της προαποφασισμένης εκλογής με τυρεία (παρασυναγωγή) όπου «κάθε μητροπολίτης…μεγαλόφωνα προσευχόταν στη μέση του ναού να κατέβει το Άγιον Πνεύμα». Ο αγωνιών υποψήφιος Γεννάδιος ψιθυρίζει στον Τσάτσο «Να δούμε ….πόσοι θα με γελάσουν» κι αυτός «μειδίασε» επειδή ήξερε «περίπου που το πάει το Άγιον Πνεύμα», που όπως αποκαλύφθηκε «είχε πολλούς εκτρέψει από αυτά που είχαν τάξει στον Γεννάδιο».
Ο Ιάκωβος εκλέχτηκε το 1962 αρχιεπίσκοπος Αθηνών, παρά την κατακραυγή για σεξουαλικά σκάνδαλα κάτω από την προστασία χιλιάδων αστυνομικών, που φρουρούσαν τον μητροπολιτικό ναό, σε σιδερόφρακτο κλοιό. Δεκατρείς ημέρες μετά έπεσε κάτω από το βάρος των φημών για να επιστρέψει σαν να μην συνέβη τίποτα στην αρχική του μητρόπολη. Η εκλογή των Ιερώνυμου και Σεραφείμ, προκατόχων του Αγιώτατου Χριστόδουλου υπήρξε μια παρωδία, αφού αντίστοιχα οι Χούντες Παπαδόπουλου και Ιωαννίδη καθώρισαν αυθαίρετα την σύνθεση του εκλεκτορικού σώματος των αρχιερέων. Στην ολιγομελή Σύνοδο των «αρίστων» που εξέλεξε τον Ιερώνυμο, συμμετείχε και ο διαβόητος Πρεβέζης. Στην ευρύτερη Ιωαννιδική Σύνοδο που εξέλεξε τον Σεραφείμ, αποκλείστηκαν όσοι αρχιερείς εξελέγησαν επί Παπαδόπουλου.
Η Σύνοδος που εξέλεξε τον Αγιώτατο Χριστόδουλο ήταν ίσως η πρώτη που συγκροτήθηκε για τον σκοπό αυτό νομότυπα, και που οι εργασίες της διεξήχθησαν χωρίς παρατράγουδα. Διεκδικεί όμως ρεκόρ παρασκηνιακών συναλλαγών, που κατέγραψε ο Τύπος Αργότερα ο άγιος Ιερώνυμος των Θηβών κατηγόρησε κύκλους της Ιεραρχίας, πως έστησαν το γνωστό σκάνδαλο των οικονομικών, για να βλάψουν την υποψηφιότητά του. Ο Αριστοτέλης κατηγορούσε την Αθήνα πως υπέθαλπε την συκοφαντία-«…σύκον δ’ επί σύκω»-και ο άγιος Θηβών που αθωώθηκε και τώρα απειλεί την αυλή του Αγιώτατου Χριστόδουλου με ρεβάνς ποτέ δεν έπαψε να φωνάζει πως αυτή έφερε τον τρισμακάριστο αρχιεπίσκοπο στον εκκλησιαστικό θρόνο της.(14)
Την ίδια εποχή στην «Καθημερινή», ο κ. Καρκαγιάννης, απευθύνεται στους υποψήφιους «περιφέρεσθε συναλασσόμενοι και συνωμοτούντες, εκτοξεύοντες ο είς εναντίον του άλλου ακατανομάστους κατηγορίες και φρικτές αιτιάσεις…» και προτείνει να αποσυρθούν όλοι οι δεσποτάδες και «απαλλαγμένοι ¨από τις κατά κόσμον φιλοδοξίες, τις οποίες ο Σατανάς αυτοπροσώπως ενέσπειρε» στις ψυχές τους, να αναδείξουν ένα νέο αρχιμανδρίτη ως αρχιεπίσκοπο που «..δεν πρόλαβε ακόμη να διαφθαρεί» αλλά και γιατί θα βρίσκεται «εκτός του κύκλου των μεταξύ σας διαβολών, συκοφαντιών και ποικίλων και άκρως σκανδαλιστικών λοιδωριών»(15).
» ‘Άγιε γέροντα…δώσε μου την τίμια ψήφο σου κι εγώ θα σού χαρίσω μια χρυσοποίκιλτη μίτρα’..Το περιστατικό…δεν είναι το μόνο. Δεκάδες μητροπολίτες λαμβάνουν καθημερινά τηλεφωνήματα και υποσχέσεις από υποψήφιους που υπόσχονται….μέχρι χρυσοποίκιλτες στολές, αξίας πολλών εκατομμυρίων. Τώρα που βρίσκουν τα χρήματα;….στα ταμεία της μητρόπολης που θα διαποιμάνουν»(16). Αυτή είναι η μια μέθοδος για να δελεαστεί τα Άγιο Πνεύμα. Την άλλη μας την ξαναθύμισε η ευλαβέστατη «Αυριανή»(17) του σεβαστού κ. Κουρή θαυμαστού του Τρισμακάριου Χριστόδουλου: «Θα γεμίσουν τα κανάλια από σκληρό πορνό με παπάδες και δεσποτάδες! ..”. Ας ελπίσουμε πως το κατά τον Ανδρέα Παπανδρέου «υπόδειγμα δημοσιογραφίας» θα διαψευστεί. Μας φτάνουν τα βίντεο του Ζαχόπουλου.

______________
πηγές:
(1 ) Γ.Σκαρίμπα «Εαυτούληδες».
(2) P.G.102, 597 A-D.
(3) Α.Λασκαράτου «Ο παπα-Διάολος».
(4) Σ.Καρατζαφέρη «Φάκελλος Εκκλησία».
(5) Επιστολή 124. Ποιήματα περί Εαυτού, xvii, 91.
(6) Π. Κονόρτα «Οθωμανικές θεωρήσεις για το Οικ.Πατριαρχείο». Αλεξάνδρεια, 1998
(7) «Δεσποτάδες»
(8) Ν.Δραγούμη», «Ιστορικαί αναμνήσεις», τ. Α΄, σ.171.
(9) «Κ.Ελευθεροτυπία», 18-6-2000. Μ.Δρουσιώτης.
(10) Μ.Δρουσιώτη «Η Εθναρχία…», «Ιστορικά-Ελευθεροτυπίας», 8-6-2000.
(11) «Ποντίκι», 9.11.’06.
(12) Π.Δέλτα, Γ.Καραγιάννη «Εκκλησία και Κράτος»-εκδ. «Ποντίκι» 1997.
(13) «Εκδ. των φίλων»-2001
(14) «Ελευθεροτυπία», 6-7-’99. Θ.Τσάτσης-Π.Στάθης.
(15) 8-3-’98.
(16) Μ.Παπουτσάκη, «Κ.Ελευθεροτυπία», 22-9-2002.
(17) 20/1/2008

.

ρο