Το εξώφυλλο του βιβλίου της Βιολογίας Α’ Λυκείου

Εξώφυλλο κατάλληλο μόνο για το μάθημα των Θρησκευτικών 

Η εικόνα ενός αγαθού, συνδέει το κοινό (τους θεατές) με το αντικείμενο το οποίο σχετίζεται, και αυτό· έχει να κάνει με όρους της Παραστατικής συγκίνησης (εκτενέστερη συζήτηση δεν είναι της παρούσης). Ο ανθρώπινος πολιτισμός σε κάθε εποχή, περιέχει ορισμένα αναγκαία δομικά στοιχεία όπως, εργαλεία, πληροφορίες και σύμβολα. Τα σύμβολα ορίζουν ιεραρχία, τάξη, κοινωνική ζωή –συμπεριλαμβάνεται σε αυτή και η παιδεία. Το τεχνητό σύμβολο, ανθρώπινης επινόησης και κατασκευής, αναπαράγεται για να μεταβιβάσει πληροφορίες, μηνύματα. Γραφιστικά σύμβολα όπως για παράδειγμα «wc», μία γραμμική ανθρώπινη φιγούρα με ή χωρίς μια αντίστοιχα γραμμική γυναικεία φούστα ορίζουν με συγκεκριμένο τρόπο το αντικείμενο που εξυπακούει, επομένως, οι οπτικές παραστάσεις των αντικειμένων είναι το κύριο υλικό της συνείδησης, τροφοδοτούν, μπολιάζουν την αντίληψη, τη μνήμη -όσο και τη φαντασία. Η εικόνα που κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου της Βιολογίας Α’ λυκείου δεν πληροί τις προαναφερόμενες προϋποθέσεις. Βλέποντάς το, εάν αφαιρούσαμε τον τίτλο κι αφήνοντας γυμνή την εικόνα, ευλόγως στο νου του θεατή θα ερχόταν αυτομάτως η μεγάλη τέχνη της Αναγέννησης, ή το έργο του μεγάλου αντιπρόσωπου της περιόδου αυτής, του Μικελάντζελο, ή ακόμα: Τον Θεό-δημιουργό του ανθρώπου και του σύμπαντος –Σε πόσους ανθρώπους θα ερχόταν στο νου ότι η συγκεκριμένη εικόνα θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει έναν από τους δυναμικότερους και ραγδαία εξελισσόμενους κλάδους των επιστημών; τη συνεχώς μεταβαλλόμενη με νέα δεδομένα και γνώσεις, τη Βιολογία;
Το έργο του Μικελάντζελο «Η Δημιουργία του Αδάμ», το αριστούργημα που κοσμεί το ταβάνι του Βατικανού, την έδρα του πανίσχυρου Πάπα. Από εκεί κινεί τα νήματα της παγκόσμιας εξουσιαστικής οργάνωσης του Ρωμαιοκαθολικισμού. Η εικόνα αυτή αναπαριστά το αιώνια αμετακίνητο, το σταθερό, το στατικό: Ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο. Τελεία. Άλλη άποψη δεν υπήρξε, δεν υπάρχει, δεν θα υπάρξει –κατά τον Χριστιανισμό- ποτέ, άποψη σεβαστή για τη θρησκεία και τους πιστούς αυτής –μια καθόλα προσωπική ίσως άποψη, όμως αυτή δεν αφορά την Επιστήμη.
Η αυστηρή, αδιαπραγμάτευτη οριοθέτηση ανάμεσα στις επιστήμες και τη θεολογία/μεταφυσική έχει λυθεί ήδη από την εποχή του David Hume το 18^ο αιώνα, ο οποίος απέρριψε τη μεταφυσική, την οντολογία, τη θεολογία, κάθε μορφή θεωρητικής κατασκευής που υπερβαίνει την εμπειρία. Ο δημιουργός της «Κριτικής Φιλοσοφίας» και ευσεβής χριστιανός Ιμμάνουελ Καντ συμπέρανε ότι «Ο Λόγος, ανώτερη βαθμίδα της νόησης, μπορεί μόνο να πλησιάζει, να σκέπτεται τα νοούμενα. Δεν μπορεί να τα γνωρίσει. Έτσι η θρησκεία είναι αντικείμενο πίστης, όχι γνώσης ή επιστήμης». Όμως οι εγχώριοι τοποτηρητές. κληρικοί ή επιστήμονες, αγνοούν ή θέλουν να αγνοούν τον Καντ. Έτσι συνεχίζουν να παραθέτουν «αποδείξεις» για την ύπαρξη του Θεού, τη Δημιουργία, την «άυλη» ψυχή κ.λπ. Και αυτά, όχι σε ιδιωτικά κείμενα, αλλά στα σχολικά βιβλία ενός κράτους που θέλει να θεωρείται κοσμικό.[1]
Με αφορμή το «έλασσον» αυτό θέμα σε σχέση με αυτά που υφίσταται η χώρα μας (ο λόγος που το παρόν κείμενο ενώ τριπλάσιο σε μέγεθος, άφησα μόνο αυτό που διαβάζετε), λίγο πριν τελειώσω θα ήθελα να καταθέσω ένα περιστατικό που αναφέρει η κα Χρυσούλα Μητσοπούλου στη συμμετοχή της στο περιοδικό «Ουτοπία τ.92-2010» με αφιέρωμα «Επιστήμη και Θρησκεία»: «Πριν από μια δεκαετία περίπου, στο πλαίσιο μιας δράσης σχετικής με τη λεγόμενη «περιβαλλοντική εκπαίδευση , μαθητές και καθηγήτρια αποφασίζουν να κάνουν γκράφιτι στον εξωτερικό τοίχο του σχολείου το γνωστό σχέδιο: ο homo erectus εξελισσόμενος σε  homo sapiens καταλήγει να αντικρίσει το εφιαλτικό μέλλον με το μανιτάρι της πυρηνικής καταστροφής. Η «δράση» απαγορεύεται από τον διευθυντή και το σύλλογο. Είναι στην πλειοψηφία τους «προοδευτικοί» -πολύπαθη αυτή η λέξη! –αλλά θεωρούν ότι αποτελεί πρόκληση για την τοπική και ευρύτερη κοινωνία, αφού ‘προπαγανδίζει τη θεωρεία του Δαρβίνου’»…

Αλήθεια, πότε ο κλάδος των εκπαιδευτικών έθεσε δυναμικά (ή έστω… ασθενικά) θέμα συνύπαρξης στο ίδιο υπουργείο της Επιστήμης και των Θρησκευμάτων; Πότε έθεσε θέμα οριοθέτησης της εγκόσμιας γνώσης με τη (υποχρεωτική!) διδασκαλία της μεταφυσικής στον ίδιο χώρο; Ακούσατε, είδατε ποτέ την ΟΛΜΕ να διαμαρτύρεται για ένα «υποδεέστερο» θέμα όπως αυτό που τώρα διαβάζετε: Το εξώφυλλο της Βιολογίας (πφ!). Είδατε ποτέ εκπαιδευτικούς να διαμαρτύρονται, να κλείνουν του δρόμους, κατά της κυριαρχίας των φροντιστηρίων;
Όπως και οι άλλοι κλάδοι αυτής της χώρας μας, των γιατρών, των δικαστών κ.α. έτσι και οι εκπαιδευτικοί: Υπερασπιζόμαστε και διεκδικούμε με στόχο ΜΟΝΟ τη βελτίωση των συντεχνιακών μας συμφερόντων.

Μόνο που εδώ πρόκειται για την δημόσια εκπαίδευση, το οικοδόμημα πάνω στο οποίο χτίζεται το μέλλον της παιδείας, και χωρίς αυτή, μέλλον δεν υπάρχει.

***

[1] Ευτύχης Μπιτσάκης, «Από την πυρά στον άμβωνα», εκδ.Τόπος