Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών

Γράμμα από το Ληξούρι: Αναγνώστης Λασκαράτος

Κύριε Ροΐδη,
Η φιλοχουντική στάση της Ιεραρχίας το 1967 δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Ήταν το αποτέλεσμα μιας διαχρονικής συνεπούς φασιστικής πορείας.

Στις 10 Απρίλη του 1925 η Σύνοδος κατήγγειλε τους κομμουνιστές που προσπαθούν να ξεριζώσουν από τους εργάτες την αγάπη προς την πατρίδα «υπό το πρόσχημα του διεθνισμού και της καταπαύσεως του πολέμου», διαπιστώνοντας πως «η ιδέα του … γενικού αφοπλισμού δεν ωρίμασεν ακόμη…». Στις 8-2-1941 στο όργανο της Ιεραρχίας «Εκκλησία», δημοσιεύτηκε σε πένθιμο πλαίσιο θρήνος για τον Μεταξά: «Το Έθνος ολόκληρον εθρήνησεν ….και η Εκκλησία εθλίβη μεγάλως δια την απώλειαν του πιστού αυτής τέκνου». Τα καθεστώτα Χίτλερ και Μουσολίνι ενθουσίασαν την «Εκκλησία»: «Από της καταστροφής εσώθησαν τα κράτη της Ιταλίας και τελευταίον της Γερμανίας δια της ανακηρύξεως δικτατοριών…» (Σ.Μαρκέτος, «Αυγή», 9.4.’06). Η μαύρη «Εκκλησία», δεν έκρυβε τον ενθουσιασμό της για τον Χίτλερ και για τον Μουσολίνι από τις 18.2.1933.: «Μεταξύ των άρθρων του πολιτικού προγράμματος του νέου Αρχικαγκελαρίου υπάρχουν και τινα τα οποία, διά το οικουμενικόν του χαρακτήρος των, προκαλούν, ιδίως σήμερον, αμέριστον την προσοχήν. Υπισχνείται λοιπόν ο γερμανός αρχηγός μιας μεγίστης μερίδος του γερμανικού λαού, ότι «θα αποκαταστήσωμεν την καθαριότηταν εις την οικογενειακήν και την δημοσίαν ζωήν», «θα επαναδώσωμεν εις τον γερμανικόν λαόν την πίστιν προς τον Θεόν, την πατρίδα και την οικογένειαν», και «θα στηρίξωμεν πάλιν επί υγιών βάσεων την εκπαίδευσιν των παιδιών μας». Τοιουτοτρόπως ο προς ον απευθύνεται το πρόγραμμα εκλέκτωρ λαός ακούει σαφείς και καθαράς τας θέσεις των πολιτικών του ως προς τα θεμελιώδη ιδανικά της ατομικής και της κοινωνικής του ζωής. Και είναι καιρός -και υπάρχουν λόγοι- να ακούση, τέλος πάντων, μίαν φοράν ο ελληνικός λαός εκ στόματος των πολιτικών του επίσης καθαρά……….». Ο Μουσολίνι ανάμεσα στα άλλα επαινείται από το ίδιο έντυπο στις 10.1.1929 για την άρνησή του στο θεσμό του διαζυγίου και στις 18.3.1933 για την κυκλοφορία γραμματόσημου με το Ευαγγέλιο. Στέκομαι σε αυτά τα επίσημα έγγραφα που εκπροσωπούν συνολικά την Εκκλησία, γιατί αν καταφύγει κανείς σε ειδικές περιπτώσεις φιλοναζιστικών εκδηλώσεων Ιεραρχών όπως του Πατάρων Μελέτιου που υποδέχτηκε επίσημα τα ναζιστικά στρατεύματα στην Αλεξανδρούπολη ή των ύμνων προς τον Χίτλερ του Αγίου Όρους, ο χώρος θα αποδειχθεί πολύ μικρός. Εξυπακούεται πως έχουμε και δεκάδες περιπτώσεις απλών ιερέων που πήραν μέρος στην Αντίσταση, πολλοί από τους οποίους καταδιώχτηκαν άγρια από το μετεμφυλιοπολεμικό Κράτος και από την Εκκλησία.

Στις αρχές του εμφυλίου ο διαβόητος μητροπολίτης Παντελεήμων Φωστίνης, προπάτωρ ολόκληρου «Τάγματος» επισκόπων, συμμετέχει στις συγκεντρώσεις των δεξιών κομμάτων κραυγάζοντας: «Οργανωθείτε!», και προειδοποιούσε: «Ο Κομμουνισμός, ούτος εστίν ο πλάνος και ο Αντίχριστος» (1950). Ο επίσης σφοδρός αντικομμουνιστής μητροπολίτης Καντιώτης, δεν φαίνεται να εκτίμησε τις πατριωτικές υπηρεσίες του Φωστίνη, αφού σε δημοσίευμα της «Σπίθας» του, αποκάλεσε το «Ταγμα» του, «εστία μολύνσεως» της οποίας τα έργα «απειλούν να προκαλέσουν ναυτίαν και εις αυτούς τους βουβάλους του βορβορώδους Αλιάκμονος» (Γ.Δ.Καρανικόλα «Ανορθόδοξοι Έρωτες Ορθοδόξων Αρχιερέων»). Το τι ακριβώς θέλει να πει ο Καντιώτης θα το δει όποιος μελετήσει αυτό το εκκλησιατικό μαντρί ανήλικων αγοριών που με την κατάλληλη επεξεργασία εξελίχθηκαν σε μητροπολίτες, όπως ο γνωστός μας Αττικής Παντελεήμων (8 χρόνια φυλακή πρωτόδικα) και ο συχωρεμένος Κορινθίας Παντελεήμων (1 χρόνος φυλακή πρωτόδικα).

Στην διάρκεια του εμφυλίου, νεαροί αρχιμανδρίτες οι μετέπειτα μητροπολίτες Πατρών Νικόδημος, Μεσογαίας Αγαθόνικος, Πρεβέζης Στυλιανός και Λευκάδος Νικηφόρος, υπηρέτησαν στο κολαστήριο της Μακρονήσου με την ιδιότητα του στρατιωτικού παπά. «Δεν είναι τυχαίο ότι ακόμη και αρκετά χρόνια μετά τη μεταπολίτευση, το 1984, επί κυβερνήσεως ΠαΣοΚ, το ένα τρίτο των μελών της Ιεραρχίας δήλωναν υπερηφάνως στα βιογραφικά τους ¬ τα οποία δημοσιεύονται στα επίσημα «Δίπτυχα» (Ημερολόγιο) της Εκκλησίας ¬ την προϋπηρεσία τους στον Στρατό και στη Μακρόνησο στην περίοδο του Εμφυλίου. Ακόμη και σήμερα, το 2000, υπάρχει Μητροπολίτης, ο Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Αγαθόνικος Φιλιππότης, που δηλώνει στο βιογραφικό του, στα «Δίπτυχα», την προϋπηρεσία του ως στρατιωτικού ιερέα στη Μακρόνησο» («ΒΗΜΑ», 02/07/2000).Τουλάχιστον 18 στρατιωτικοί ιερείς του 1940, εξελίχθηκαν σε δεσποτάδες, χάρις στην ευδόκιμη προϋπηρεσία τους στις τάξεις του φιλόχριστου στρατού. Στο παιδικό κολαστήριο της Λέρου, μεταφέρθηκαν για να αποτοξινωθούν από το «κομμουνιστικό δηλητήριο» «συμμοριτόπαιδα» ηλικίας 14-20 ετών, Παράλληλα με τους ξυλοδαρμούς των παιδονόμων, διακεκριμένοι ιερείς όπως ο μετέπειτα μητροπολίτης Ν.Ιωνίας Τιμόθεος Ματθαιάκης ανέλαβαν να τους μάθουν προσευχές.
Από τον «Ριζοσπάστη» (Μ.Κυριακίδου-12.8.2000) δανείζομαι λίγα για τον αρχιμανδρίτη Προκόπιο Παπαθεοδώρου, «επιθεωρητή θρησκευτικής υπηρεσίας φυλακών»: «Ο πατήρ Προκόπιος ανέβηκε στο βήμα: «Ηλθατε, παιδιά μου; ήλθατε;…. ….Δεν ήλθαν οι άλλοι, ε; δεν ήλθαν; θα φωνάξουμε και θάλθουν». Ενα νεύμα και στο λεπτό οι φύλακες ξεχύθηκαν μες στις σκηνές. Βρισιές, ξύλο χωρίς διάκριση, σε άρρωστους, σε γέρους, τους τραβούσαν από τα μαλλιά, από τα πόδια για να κατεβούν στο «κήρυγμα της αγάπης».…… Ο Προκόπιος ερχόταν συνοδευόμενος από τον Αντώνη Χατζηθεοδώρου ή το Δρακόπουλο Γαλάνη (και οι δυο τους κίναιδοι) κι απ’ τους άλλους της συνοδείας του, 5-6 κλέφτες, απατεώνες, δοσίλογοι. Μιλούσε πάντα για «τον υλισμό», καταλήγοντας στο ότι «αν το σώμα, η αμαρτωλή σαρξ κουράζεται και υποφέρει στην πρόσκαιρη ζωή, φτάνει να σώσουμε την ψυχή μας». Κι έφερνε για παράδειγμα τη ζωή του ποιητή Ναπολέοντα Λαπαθιώτη! Προέτρεπε την επιστροφή στο Χριστό, που θα την πετύχουμε με τη μετάνοια για τα εγκλήματά μας. Αυτή ήταν πάντα η επωδός – άλλωστε και ο σκοπός του ερχομού του. …… Στις 29-10-48 μας επισκέφθηκε ο επίσκοπος Κυκλάδων, Φιλάρετος, με το βοηθό τους αρχιμανδρίτη Κορνάρο. Ο επίσκοπος Φιλάρετος μίλησε στον Α΄ όρμο. Επετέθηκε στους κρατούμενους εντελώς ανοιχτά. Είπε: «’Η θ’ αλλάξετε μυαλό, ή θα πεθάνετε – ο κομμουνισμός έσβησε». Και παρακάτω: «Αν έρθει ο κομμουνισμός στην Ελλάδα, εγώ πρώτος θα γίνω κομμουνιστής». Μας αποκάλεσε Σλάβους, εγκληματίες και μας κάλεσε να μετανοήσουμε ειλικρινά και έμπραχτα, αλλιώς θα ρημάξουμε στις φυλακές κλπ, κλπ». (Σημ.Λασκ.: Ο Άγιος Φιλάρετος είναι αυτός που επιτέθηκε στον πρωθυπουργό Πλαστήρα, όταν τόλμησε ανήμερα της Παναγίας να ανακοινώσει μέτρα επιείκειας).

Ο Ιερόθεος του Μεσολογγίου (Ο Αιτωλοακαρνανίας Θεόκλητος, περιγράφει τον προκάτοχό του ως «άνδρα και λεβέντη συνάμα….Όταν λοιπόν εξεφωνήθη το όνομα μακαριστού αδελφού, ο αείμνηστος Ιερόθεος φώναξε Παρούσα. Αναστάτωση…Φωνές, διαμαρτυρίες, σάλος, σχόλια». Το συμβάν όμως απεσιωπήθη…Όλοι δάγκωσαν την γλώσσα τους ένοχοι και συνένοχοι«-«Ελευθεροτυπία»-17.3.2003), κλείνοντας στο Αγρίνιο το μνημόσυνο 120 πατριωτών που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς είπε: «Ομολογώ όμως ότι καλώς έπαθον, διότι ήσαν προπαγανδισταί του Κομμουνισμού» (Θέμου Κορνάρου: «Αγύρτες και κλέφτες στην εξουσία.»). Η Διδώ Σωτηρίου στην «Εντολή», καταγράφει πως εκατοντάδες προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, ο Αγγλικανός πριμάτος, οι Ντε Γκωλ, Σαρτρ, Τσάπλιν, Κοκτώ, Ελυάρ, Πικάσο, Αϊνστάϊν, 290 Ιταλοί γερουσιαστές, 56 Άγγλοι βουλευτές, ο ίδιος ο Άγγλος πρέσβυς, ραβίνοι και πολλοί άλλοι ζήτησαν να μην εκτελεστεί ο Νίκος Μπελογιάννης. Η απόλυτη σιωπή ήταν η προσφορά της Ιεράς Συνόδου στην υπόθεση αυτή.

Και εδώ θέλω να σημειώσω πως το υλικό της ακροδεξιάς δράσης κληρικών στον Εμφύλιο είναι πλούσιο, αλλά η στενότητα του χώρου δεν επιτρέπει να εκτεθεί. Γι’αυτό ας περάσουμε στην περίοδο της Χούντας που είναι το θέμα μας και όπου η Ιεραρχία έδωσε ρεσιτάλ θεομπαιξίας. Τιμητικές εξαιρέσεις ιερέων υπήρξαν κάμποσες, όπως του παπα-Πειρουνάκη, του παπα-Γαβαλά, του διάκου Τιμόθεου Λαγουδάκη, του αρχιμανδρίτη και μετέπειτα μητροπολίτη στην Αφρική Τιμόθεου Κοντομέρκου κ.ά. όλοι τους όμως πολεμήθηκαν από την επίσημη Εκκλησία.

Το 1968 ιδρύεται αντικανονικά μητρόπολη «Ενόπλων Δυνάμεων» με δεσπότη τον Νικόλαο της Πελαγονίας. Ο άγιος απειλούσε τους έφεδρους του Ηρακλείου: «αν ασπασθείτε τον κομμουνισμό φαρμάκι να γίνει μέσα σας το γάλα της μάνας σας». Μια ανάγνωση των βιβλίων του Γ.Καρανικόλα «Ρασοφόροι συμφορά του Έθνους» (Εκδόσεις Γραμμή-Αθήνα 1976) και του Γ.Γκίνη «Ιεράρχες Διάκονοι της Χούντας» (Εκδ.Βασδέκης 1981), δίνει άφθονο εμετικό υλικό για τους ύμνους που ανέμελψαν σχεδόν όλοι οι δεσποτάδες στην Χούντα. Μερικοί ξεπέρασαν κάθε όριο. Οι Θεσσαλονίκης Λεωνίδας και Κιλκισίου Χαρίτων (βετεράνος του πολέμου της Κορέας) συνέκριναν την Δέσποινα Παπαδοπούλου με την «Δέσποινα των Ουρανών», ο Ηλείας Αθανάσιος, γνωστός από τις κατηγορίες για σεξουαλικές παρενοχλήσεις ιερέων, παρομοίαζε την Παναγία με την «χαϊδευτικώς όπως την ονομάζομεν εμείς οι δικοί της Καιτούλαν» σύζυγο του διοικητή Πελοποννήσου Λέκκα, ενώ ζητούσε από τους ιερείς του να καρφώνουν τους αγωνιστές του Π.Α.Κ., ο Αλεξανδρουπόλεως Κωνστάντιος ζητούσε την αναστολή των εργασιών της Συνόδου, για να μπορέσουν οι μητροπολίτες να δουλέψουν για την επιτυχή έκβαση του νόθου δημοψηφίσματος του ’73, ο Τρίκκης Διονύσιος καυχιόταν πως έστειλε το πρώτο συγχαρητήριο τηλεγράφημα στην Χούντα επί τη επικρατήσει της, ο Αθηνών Ιερώνυμος φρόντιζε να βγει ταχύτατα το διαζύγιο του δικτάτορα, ο Φιλίππων Αλέξανδρος έκανε ραδιοφωνικές ομιλίες για την νίκη στο νόθο Δημοψήφισμα του ’68, ο Σάμου και μετά Θεσσαλονίκης Παντελεήμων αναρτούσε την παντιέρα της Χούντας στο μέγαρό του και έδινε εντολή να κτυπούν οι καμπάνες επί τη αφίξει του Παττακού και ευχόταν στον Παπαδόπουλο «ζήθι έτη μαθουσάλεια», ο πάπας Αλεξανδρείας Ν.Βαρελόπουλος παρασημοφορούσε τον «αρχηγόν της επανάστάσεως» με Μεγαλόσταυρο, ο Ιεροσολύμων Βενέδικτος αναγόρευε τους «πρωτεργάτας της εθνεγερσίας», σε «Μεγάλους Σταυροφόρους του Τάγματος του Παναγίου Τάφου», ο ίδιος ο πατριάρχης Αθηναγόρας διαπίστωνε πως «ο Ελληνικός λαός έχει πλήρη ελευθερίαν«, ο διάδοχός του Δημήτριος διαμήνυε «Κατασπάζομαί σε, Αντιβασιλεύ-Πρωθυπουργέ…«, ο Ιωαννίνων Σεραφείμ ορκίζει αντικανονικά την κυβέρνηση Ανδρουτσόπουλου και γίνεται Αρχιεπίσκοπος, ο Μυτιλήνης Ιάκωβος φιλοξενεί τον Παττακό στο μέγαρό του και καλείται στη Δίκη της Χούντας για μάρτυρας υπεράσπισης, και όλος ο αθεόφοβος θίασος των θεομπαιχτών κώφευε στις κραυγές των θυμάτων της ΕΣΑ και τελούσε δοξολογία κάθε 21 του Απρίλη για την κατάλυση της Δημοκρατίας. Λόγους και εκδηλώσεις υπέρ της Χούντας, θα βρει κάποιος αν όχι για όλους για τους συντριπτικά περισσότερους επισκόπους, και για πολλούς παπάδες, αρκεί να ψάξει στον επαρχιακό Τύπο.

Ρωμιοί επίσκοποι και παπάδες του εξωτερικού χαφιέδιζαν τους μετανάστες. Τιμητική εξαίρεση ο Γερμανίας Ειρηναίος. Ο Μπενελούξ Αιμιλιανός, εκφώνησε τον Οκτώβρη του ’73 ομιλία επί τη εορτή της «Πολεμικής Αρετής των Ελλήνων» εξηγώντας πως «τω 1967, ότε η χαώδης αναρχία ωδήγει την χώραν εις την υποδούλωσιν και εις τον κομμουνισμόν…» και αποκαλώντας τον δικτάτορα Παπαδόπουλο «Πρόεδρον αιρετόν, Έλληνα Μαχητήν, αγωνιζόμενον διά την ελευθερίαν μετά των Υψηλών Συνεργατών του…«. Αλλά και ο διάδοχός του (1982), ενθρονίστηκε με την προστασία της βελγικής Αστυνομίας, που συνέλαβε διαδηλωτές που φώναζαν «Ανάξιος», ενώ είχε αποδοκιμαστεί ως χουντικός με σωρεία ψηφισμάτων διαφόρων συλλόγων (Λ.Βεντούρα, «Έλληνες μετανάστες στο Βέλγιο», Νεφέλη 1999).

Ο αρχαιολόγος και ιστορικός Ν.Κλειτσίκας, στο βιβλίο του «Το ελληνικό φοιτητικό κίνημα και ο αντιδικτατορικός αγώνας στην Ιταλία» (Εκδ.Αγγ.Σιδεράτος, πρόλογος τ.προέδρου ΕΔΕΚ Β.Λυσσαρίδη, εισαγωγή Γερουσιαστή Βαλέντζι), αποκαλύπτει την δράση στη Νάπολη του τωρινού μητροπολίτη Ιταλίας Γεννάδιου, και του στελέχους της Αρχιεπισκοπής Αθήνας πρωτοπρεσβύτερου Κ.Τ. και του αρχιμανδρίτη Ε. Κ. «Διώξτε τους παπάδες των Ελλήνων Συνταγματαρχών», έγραφε η «Paese Sera» (3.11.’79), συνοδεύοντας την κραυγή της με γελοιογραφία του επισκόπου Γεννάδιου, που κρατά φασιστικό πέλεκυ και φορά στρατιωτικό πιλίκιο. Ο κ.Τσαμπίκος Ζερβός, όπως είναι το πραγματικό όνομά του, καταγγέλλεται στην ιταλική Βουλή και Γερουσία από το Σοσιαλιστικό κόμμα για την άρνησή του να τελέσει μημόσυνο στον Γ.Παπανδρέου και γιατί «σήκωσε χέρι να κτυπήσει» μέσα στον ναό δημοκρατικό φοιτητή.

Ο βασιλοχουντικός αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος διόρισε τον νεαρό Χρ.Παρασκευαϊδη. γραμματέα της Συνόδου. Ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος προκάλεσε κύματα ειρωνικών σχολίων, όταν για να δικαιολογήσει την ένοχη σιωπή του, δήλωσε ότι σπούδαζε επί 7ετίας και δεν γνώριζε για τα βασανιστήρια, αντιφάσκοντας με άλλη συνέντευξή του, όπου δήλωνε πως γνώριζε τις επιστολές Ιερώνυμου στην Χούντα, στις οποίες γινόταν αναφορά σε αυτά. «Ο Ιερώνυμος….έκανε και λάθη…..εγώ τότε δεν είχα το θάρρος ως ένας απλός ιερέας και γραμματέας……να ελέγξω τον αρχιεπίσκοπο-έτσι δεν είναι;…», απολογείται αποκαλύπτοντας έτσι πως δεν διέθετε το θάρρος της τελευταίας αντιστασιακής φοιτητριούλας. («Ποντίκι», 8-3-2001). Η δικαιολογία της μελέτης δεν είναι καθόλου πρωτότυπη. Ο καρδινάλιος Λάγκι, εκπρόσωπος του πάπα στην Αργεντινή κάθε φορά που τίθεται το θέμα των εγκλημάτων της δικτατορίας στην χώρα αυτή δηλώνει πως δεν γνωρίζει πολλά «γιατί ασχολούνταν με τις σπουδές του» («Ελευθεροτυπία», 4-6-2002). Αλλά και το 2001 που γνώριζε, αλληλογραφούσε κρυφά ο Χ.Παρασκευαϊδης με τον, φαντάρο πλέον, Στέλιο Παττακό, αποκαλώντας τον «Στρατηγό» με «ανυπόκριτο πατριωτικό φρόνημα και πηγαία ειλικρίνεια…εκφραστή ξεχωριστών προσόντων και αρετών» που «έγραψε ιστορία» την οποία θα αποτιμήσει ο πάντα παρών στα στόματα των ενόχων «ιστορικός του μέλλοντος» (13-12-’03).

Έτσι γινόταν πάντα. Η εφημερίδα «Το Μέλλον της Πατρίδας«, που εκδιδόταν από την ανθό της νεολαίας την εποχή του Όθωνα καταγγέλει: «..Ουδέποτε ανένηψαν οι ιεράρχαι μας….ουδέποτε ύψωσαν φωνήν κατά της μαγγανείας του συστήματος, ουδέποτε ύψωσαν φωνήν κατά της ανομίας…» (Τεύχος 62, 11-6-1860. Βλ. Δ.Φωτιάδη «Όθωνας»). Η Εκκλησία πάντα ενεργούσε πολιτικά, μόνο που έπαιρνε το μέρος των άδικων και ισχυρών. Ο Ουρανοβάμων Παύλος, το επιβεβαιώνει κατηγορηματικά στους Ρωμαίους: «Πάσα ψυχή εξουσίαις υπερεχούσαις υποτασσέσθω. ….αι δε ούσαι εξουσίαι υπό του Θεού τεταγμέναι εισίν. Ώστε ο αντιτασσόμενος τη εξουσία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκε. Οι δε ανθεστηκότες εαυτοίς κρίμα λήψονται».

Γι’ αυτό είναι υπόλογη κι ας κάνει πως δεν καταλαβαίνει.

Advertisement