Άβατο, ένα μεσαιωνικό κατάλοιπο στην Ευρ.Ένωση

«Η βρωμιά τους, η αγραμματοσύνη, η χοντροκοπιά κι η ξεδιαντροπιά τους,
όλα αυτά είναι, λένε, για να μας θυμίζουν τους Αποστόλους».
Ο Έρασμος για τους καλόγερους στο «Μωρίας εγκώμιον», 54.

«Όποιος ήθελε να συνθέση ένα κώδικα εις τα εγκλήματα, και ήθελε να μην παραιτήση κανένα αμάρτημα ανθρώπινον, ας ήθελεν υπάγει εις το Άγιον όρος, και ανίσως ήθελε εξετάσει τους εκεί κατοικούντας, ήθελε κάμει τον εντελέστερον κώδικα…».
«Ελληνική Νομαρχία«.

Γράμμα από το Ληξούρι: Αναγνώστης Λασκαράτος

Κύριε Ροϊδη,

ριν αναφερθώ στο «Άβατο» και στα κωμικοτραγικά του παραλειπόμενα, θα ήθελα με αφορμή και την πρόσφατη παραβίασή του από την βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ κα Λίτσα Πασχαλίδου Αμανατίδου και 9 ακόμη γυναίκες που διαμαρτύρονταν για την καταπάτηση της γης τους από την μονή Κουτλουμουσίου, να επισημάνω πως το μεγαλύτερο σκάνδαλο με το Άγιο Όρος είναι οι τεράστιες γαίες του και γενικά η οικονομική διάσταση των προνομίων που απολαμβάνει με την συνενοχή των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ..
Υπέρ της άρσης του «Άβατου» τάχθηκε το 2003 το Ευρωκοινοβούλιο με ψήφους 277 υπέρ έναντι 255 κατά και 15 λευκών. Μεταξύ των υπερασπιστών του Άβατου και μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη, ο κ.Αλαβάνος.

Ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, στο βιβλίο του «Άγιο Όρος», διαπιστώνει πως «Καλογερισμός χωρίς σκοτάδι δεν γίνεται». H είσοδος γυναικών και θηλυκών ζώων στο «περιβόλι της Παναγίας», απαγορεύεται από το 1046. Έκφραση αυτό΄του σκοταδισμού είναι το Άβατο, η παραβίαση του οποίου τιμωρείται με το Ν.Δ. 2623/1953 μέχρι με φυλάκιση ενός έτους και με Κανονιστική Διάταξη του 1956 με κράτηση 5 ημερών και πρόστιμο. Η Ιερά Κοινότης θέλησε με τον τρόπο αυτό να προστατευθεί από την αμαρτωλή Εύα, αλλά όταν διώχνεις τον πειρασμό από την πόρτα, αυτός μπαίνει από το παράθυρο. Στα τέλη του 11ου αιώνα μοναχοί του Άθω εμφανίστηκαν στον αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ και διαμαρτυρήθηκαν πως η εκεί παρουσία νεαρών βλάχων βοσκών «οδηγούσε σε παρά φύσιν έξεις«. Ο αυτοκράτορας ανακάλυψε πως αυτό ήταν μια πρόφαση για να μπορέσουν να επισκεφθούν την Κωνσταντινούπολη (Στ.Ράνσιμαν «Βυζαντινός πολιτισμός» εκδ. Γαλαξίας,Αθήνα, 1979), αλλά δεν υπάρχει καπνός χωρίς φωτιά.
Ο κομμουνιστής συγγραφέας Θ.Κορνάρος, πήγε στο όρος ως εργάτης και μετέφερε τα όσα έζησε στο βιβλίο του «Άγιον όρος, οι Άγιοι χωρίς μάσκα«. Το βιβλίο του κατασχέθηκε από την Εισαγγελεία. Στις 15 Γενάρη του 1934, ο Φώτος Πολίτης, τον υπερασπίζεται με επιφυλλίδα του στην «Πρωϊα«: «Όσοι ενδιαφέρονται λοιπόν πραγματικά για την θρησκεία…αντί να ζητήσουν την κεφαλήν του Κορνάρου επί πίνακι, θάπρεπε να εξακριβώσουν τις καταγγελίες του και να ασκήσουν αυστηρόν έλεγχο εκεί που πρέπει«. Επαινετικά επίσης έγραψαν για το βιβλίο, και οι Πέτρος Χάρης, Κωστής Μπαστιάς, Λιλή Ιακωβίδη («Αθ.Νέα», 5-5-’33, «Καθημερινή», 2-4-’33, και με επιστολή της υπό ημερομηνία 15-4-’33, η ποιήτρια, δημοσιευμένη στο βιβλίο «Ένα μήνα με τους άνδρες….».). Ο Κορνάρος δημοσίευσε στο βιβλίο αυτό, υπό τον τίτλο «Πνευματική παραγωγή του όρους», την ερώτηση που σύμφωνα με το εξομολογητάριο του αγ.Νικοδήμου, πρέπει να απευθύνεται στους υποψήφιους για χειροτονία: «Ο υποψήφιος διάκονος πρέπει να ερωτηθή, εάν ανθρωπίνη φύσις, τριβήν εποιήσατο περί την οπισθίαν οπήν, ή εάν εισήλθεν εν αυτή και συνάμα ροήν εποιήσατο…». Όπως συμπληρώνει ο Κορνάρος είναι «θαύμα» το φαινόμενο να μην τρέμουν τα πόδια του υποψήφιου στο άκουσμα αυτής της περικοπής.
Απαντώντας το 1793 από την Λειψία όπου δεν τον έφτανε η εκδικητική μανία της Εκκλησίας, στις επιθέσεις του δεσπότη Πλαταμώνα Διονύσιου, ο λόγιος Χριστόδουλος Παμπλέκης, παλιός τρόφιμος της Αθωνιάδας Σχολής του θυμίζει τα χρόνια εκείνα: «...κάτω εις την αμπελικήν του μοναστηρίου, όχι μόνον έτρωγες και έπινες, ουδέ μόνον ετραγώδεις και εχόρευες με τας λύρας, αλλά και σαρίκι γυναικείον έβανες εις την κεφαλήν σου, και πιστολιαίς έριπτες περιπατών με τους πόδας γυμνούς έως τα γόνατα….οι καλόγκαιροι εφώναζον και σας πουτ…του σχολείου…….οι καλόγκαιροι εφώναζον και ημάς τους ιδίους πουτ…και πούσ…, το οποίον ημείς δεν το καταδεχόμεθα……Διά τούτο εδιώχθην κύριε Ντελή Δήμο (δια να μην είπω άγιε απόστολε) και όχι μόνον εγώ….όσοι δεν ευχαριστούντο εις τας ασελγείας, ακολασίας….» (Ιώσηπου .Μοισιόδακος «Απολογία», επιμ. Ά.Αγγέλου, σ.οθ΄.).
Ο Ζακ Lacarriere, διαπιστώνει: «Σπάνια έχω κάνει για την θρησκεία συζητήσεις τόσο βλακώδεις και πρωτόγονες όσο στον Άθω….ο αθωνίτης μοναχός αντιπροσωπεύει μια έμμονη επιβίωση των στοιχείων που συγκροτούν το διανοητικό σύμπαν ενός βυζαντινού χωρικού«. Ο ίδιος κοιτάζοντας από έναν μικρό φεγγίτη, είδε: «κατάλαβα γιατί ο αρχοντάρης βιαζόταν να με ξαποστείλει…καμιά δεκαριά καλόγεροι ήσαν τραπεζωμένοι μπροστά σε …τηγανητά, σαλάτες, ψάρια, κρασιά και ρακή….αναγνώρισα μάλιστα κι έναν…ογκώδη και επηρμένο παπά επισκέπτη…Αργότερα διαβάζοντας τον Γρηγόριο Παλαμά….Τρώνε σαν τα γουρούνια έγραφε για τους μοναχούς του Άθω, πίνουν βαρέλια κι όταν μεθύσουν προσποιούνται ότι χρησμοδοτούν«. Ο Κ.Σάθας διαπιστώνει πως «...αι εν τω Άθωνι πολυάριθμοι μοναί, απορροφώσαι τα πλούσια ελέη του ορθοδόξου πληρώματος» «ούδ’επ’ελάχιστον εξεπλήρωσαν την μεγάλην ταύτην αποστολήν» της μόρφωσης του Ελληνισμού, «ουδέν σχολείον συνέστη εν Μετεώροις και εν Άθωνι» ενώ «και η μόλις περί τους υστάτους χρόνους ιδρυθείσα…Αθωνιάς σχολή, πρόξενος πολλών σκανδάλων εγένετο και ανηλεώς διελύθη. Την αυτήν δε τύχην υπέστη και η ….Αθωνιάς τυπογραφία» («Μεσαιωνική Βιβλιοθήκη», Βενετία 1872, τ.Γ΄, σ.ο΄).
Η Γαλλίδα συγγραφέας Μαρίζ Σουαζί, μεταμφιεσμένη σε άντρα, έζησε εκεί και περιγράφοντας διαφόρους τύπους μοναχών, έγραψε γι’αυτόν που αποκαλεί «βιτσιόζο«: «…Έχει πάντα την επιθυμία του έρωτα….οι πειρασμοί ξεφεύγουν από τα φαρδιά του μανίκια…μυρίζει σπέρμα και ένοχη συνείδηση….«. O Κ.Τσαρούχας αισιοδοξεί στην «Απογευματινή» (25.11.1978): «Ακριβά θα κοστίζει η φρέσκια σάρκα σε ηγούμενους, ηγούμενες και άλλους ρασοφόρους εκμαυλιστές ανηλίκων για μοναστήρια«. Το δημοσίευμα αναφέρεται στον ηγούμενο της μονής …. Α.Μ., που οδηγήθηκε στις φυλακές Τρικάλων, επειδή παρέσυρε πέντε ανήλικους στο μοναστήρι του. Το βούλευμα του Συμβ. Πλημμελ. Τρικάλων, χαρακτηρίζει κακούργημα την χορήγηση καταλύματος στο μοναστήρι του δεκατετράχρονου Ε.Μ. Ο ίδιος ηγούμενος ομολόγησε πως και ένας 16χρονος από την Λαμία, βρισκόταν στην μονή … τον Ιούλιο του ’77. Τι γυρεύουν νεαροί έφηβοι στα μοναστήρια; Ο αγιορείτης Μιχαήλ ομολογεί: «Πολλά τα κρούσματα ομοφυλοφιλίας…Ζήτημα ομοφυλοφιλίας τέθηκε στην Σύναξη, αλλά δεν πιστεύω πλέον σ’αυτόν τον θεσμό…η προτεραιότητά τους είναι η βιτρίνα τους……δηλαδή κουκούλωμα…» («Ελευθεροτυπία» 22-4-2001). Σε συνέντευξή του στο περιοδικό «Τέταρτο» (Ιούνιος 1985), ο Άρχων Μέγας Μυρεψός του Οικ. Πατριαρχείου Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης, συζητώντας για το Όρος, ρώτησε τον δημοσιογράφο, αν του «ρίχτηκε κανένας καλόγερος» και στην καταφατική απάντηση του συνομιλητή του, παρατήρησε: «Και εγώ είδα πολλούς να έχουν σπιτωμένους νέους, δόκιμους«.

Αναρωτιέται κανείς πως είναι δυνατόν σε ελληνικό έδαφος να καταργούνται βασικές συνταγματικές διατάξεις όπως αυτή της ισότητας των δυο φύλλων, από ένα Σύνταγμα που το άγχος του να ικανοποιήσει την Εκκλησία το κάνει να αντιφάσκει με τον εαυτό του. Οι μονές του Αγίου όρους απορροφούν κονδύλια της «αιρετικής» Δύσης, τα οποία προέρχονται και από φορολόγηση γυναικών, αλλά δεν επιτρέπουν στις τελευταίες να πατήσουν το πόδι τους σε εδάφη που δεν τους ανήκουν και τα οποία ποτέ δεν υπερασπίστηκαν έναντι οποιουδήποτε κατακτητή. Πάγια αρχή τους ήταν η προδοτική συναλλαγή με κάθε εξουσία. Σε πολλά σουλτανικά φιρμάνια που σώζονται στα μοναστήρια γράφεται: «Επειδή οι Αγιορείται προ των άλλων ραγιάδων εδέχθησαν την υπηκοότητα και απέκτησαν την ασυδοσίαν…«. Οι Αθωνίτες, βλέποντας την πτώση της Πόλης, έστειλαν αντιπροσωπεία στον Σουλτάνο Ορχάν, «προφητεύοντας» την τουρκική κατάκτηση, δηλώνοντας υποταγή. Ο περιηγητής R.Walpole είδε στις Καρυές στις αρχές του 19ου αι. το σχετικό φιρμάνι. Ανανέωση των προνομίων πέτυχαν το 1430 στέλνοντας πρεσβεία στον Μουράτ Β. Το 1453 ζήτησαν και πήραν προστασία από τον Μωάμεθ τον Πορθητή. Στις 26 Απριλίου του 1941, οι μονές του Άθω με εικοσασφράγιστη επιστολή τους προς τον Χίτλερ, ζήτησαν την προστασία του, πετυχαίνοντας να μπει φρουρά στην Ουρανούπολη, η οποία απαγόρευε σε οποιονδήποτε Γερμανό να πατήσει στο Όρος: «…παρακαλούμεν και ικετεύομεν θερμώς την Υμετέραν Εξοχότητα…..Τον…..Κύριον των Κυριευόντων εξ όλης ψυχής…ικετεύοντες όπως επιδαψιλεύη τη Υμετέρα Εξοχότητι υγείαν…επ’αγαθώ του ενδόξου Γερμανικού Έθνους. Υποσημειούμεθα βαθυσεβάστως…». Mε γράμμα του στον «Δαυλό» (τ. 251, 11.’02), ο τ.δημοτικός σύμβουλος της Αθήνας γνωστός συγγραφέας και θεολόγος Γ.Μουστάκης αποκαλύπτει συγχαρητήρια επιστολή προς τον Χίτλερ της Ι.Επιστασίας των 20 εκλεγμένων αντιπροσώπων των αγιορείτικων μονών, με αφορμή την πτώση του Ζιτομίρ, σοβιετικού οχυρού στην Ουκρανία, στα χέρια των Ναζίστών: «…..αγαλλόμενοι κραυγάζομεν εν θαυμασμώ: Έπεσεν το Ζιτομίρ καί εσώθη η Χριστιανοσύνη…..Κύριος ο Θεός κρατύνη την υμετέραν εξουσίαν εις έτη πλείστα…..». Στις 7.6.’44 δημοσιεύτηκε στο «Ελεύθερον Βήμα» είδηση στην οποία εξαίρεται η άριστη συνεργασία που είχαν με τους αγιορείτες ηγουμένους οι γερμανικές αρχές και αναφέρεται πως οι μονές δεν πείνασαν «χάρις εις τας μεγάλας εισαγωγάς τροφίμων εκ μέρους του Γερμανικού στρατού εις το Όρος…».
Είναι ενδεικτική η γνώμη ενός μοναχού για τις αγωνίστριες του Δημοκρατικού Στρατού που κατέφυγαν στο όρος: «..η συμμορία αύτη είχε μεθ’εαυτής και δεκάδα των θλιβερών εκείνων γυναικών, τα οποία αποπτύσαντα πάντα χαλινόν αιδούς…..δυστυχής ελληνική φυλή που σε κατήντησεν η πανούκλα του Βορρά» (Καραγιάννη Γιώργου «Εκκλησία και Κράτος. 1833-1977…». Εκδ. «Το Ποντίκι», 1997). Το καλοκαίρι του ’44 κατέφυγαν στη μονή Εσφιγμένου γυναικόπαιδα της Ιερισσού για να γλυτώσουν από τα Τάγματα Ασφαλείας. Ο εκπρόσωπος της Ι.Κοινότητας ζήτησε να φύγουν. Ήταν τυχερές, αφού παλιότερα όπως άκουσε ο Άγγλος περιηγητής συνταγματάρχης Leake, γυναίκες που πάτησαν στο απαγορευμένο βουνό, θανατώθηκαν αμέσως. Ο ηγούμενος της ρωσικής μονής Παντελεήμονος Βασίλειος Κριβοσέϊν, συγγραφέας της «μυστικής διδασκαλίας του Γρ.Παλαμά«, κάλεσε τους Γερμανούς να διώξουν τις ικέτιδες, αλλά συνάντησε την αντίδραση των υπολοίπων μοναχών. Ο καλόγερος ήθελε να είναι πιστός στο Τυπικό που περιέχεται στον βίο του αγ. Αθανασίου Μετεώρων, που ορίζει να μην δίνεται τροφή σε γυναίκα που παραβίασε το άβατο «κάν συμβεί υπό λιμού αποθανείν«. Ο Βασίλειος που όπως όλοι οι Σλάβοι αγιορείτες επιδίωκε την διεθνοποίηση του όρους (είχαν στείλει σχετικό υπόμνημα στο Βερολίνο), καταδικάστηκε ερήμην για δοσιλογισμό σε διετή φυλάκιση το 1947, και αργότερα προήχθη σε αρχιεπίσκοπο Βρυξελών της εξόριστης (φιλοναζιστικής) ρωσικής Εκκλησίας. Στην καταδικαστική απόφαση αναφέρεται πως «ικανοποίει κατά συρροήν…όλας τας ορέξεις των κατακτητών» χαρίζοντάς τους λειτουργικά κειμήλια (Γ.Μουστάκης, «Δαυλός» Απριλίου ’03).
Το Άβατο παραβιάστηκε αρκετές φορές από επώνυμες γυναίκες. Ο πατροκτόνος Σέρβος τσάρος Στέφανος Δουσάν που κατέκτησε τον 14ο αιώνα την Μακεδονία, επισκέφτηκε με την γυναίκα του το Όρος και γέμισε τους καλόγερους προνόμια και δώρα. Στους νεώτερους χρόνους εκτός από την Σουαζί (1931), μπήκαν στο Όρος η «Μις Ευρώπη» Αλίκη Διπλαράκου(1929) και η Ελένη Σκούρα (1932). Γνωστή είναι και η απόπειρα ενός Ρώσου μοναχού (1905) να φιλοξενήσει στο κελί του την καλή του. Αυτό μας παρηγορεί πως ο «ανίκατος μάχαν» Έρωτας μπορεί να μένει ζωντανός ακόμη και στην Αγιορειτική Σαχάρα.

Advertisement